آنژیو مغز یک روش تشخیصی است که به پزشکان اجازه می دهد تا از رگ های خونی در سر و گردن تصاویر واضحی تهیه کنند. در این روش، یک لوله نازک پلاستیکی به نام کاتتر از طریق برشی کوچک در ران یا بازو وارد شریان می شود. سپس ماده حاجب حاوی ید به داخل کاتتر تزریق شده و با استفاده از اشعه ایکس تصاویری از حرکت ماده حاجب داخل کاتتر گرفته خواهد شد. این تصاویر به پزشکان کمک می کنند تا مشکلات احتمالی در عروق مغزی را تشخیص داده و بررسی کنند. آنژیوگرافی مغز یک روش تشخیصی مهم و دقیق است که اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد و وضعیت عروق مغزی در اختیار پزشکان قرار می دهد.
نحوه انجام آنژیوگرافی مغز
آنژیوگرافی مغز یک روش تصویربرداری پزشکی است که معمولا به صورت سرپایی انجام می شود و تیم مورد نیاز آن شامل یک رادیولوژیست، یک جراح مغز و اعصاب و یک تکنسین رادیولوژی هستند.
در ابتدا به بیمار یک داروی آرام بخش تزریق می شود. سپس، تکنسین ناحیه ورود کاتتر را ضدعفونی کرده و با بی حسی موضعی آن را بی حس می کند. بیمار روی میز اشعه ایکس دراز می کشد و سر او با یک نوار محکم می شود تا حرکت نکند.
پس از این مراحل، کاتتر از طریق عروق به سمت مغز هدایت می شود و با تزریق ماده حاجب، عکس برداری از عروق مغز انجام می گیرد. بسیاری از بیماران پس از انجام این روش به صورت سرپایی مرخص می شوند؛ اما برخی ممکن است نیاز به بستری شدن داشته باشند.
آنژیو مغز چقدر طول میکشد ؟
آنژیوگرافی مغز معمولا 1 تا 2 ساعت طول می کشد. اما اگر بخواهیم دقی تر بگوییم، زمان انجام این روش تشخیصی به چند عامل بستگی دارد:
- پیچیدگی عروق مغزی: اگر عروق مغزی بیمار پیچیده و قابلیت دسترسی بسیار سختی داشته باشند، انجام آنژیوگرافی زمان بر خواهد بود.
- تعداد تصاویر مورد نیاز: پزشک ممکن است نیاز به گرفتن چندین تصویر از زوایای مختلف داشته باشد تا بتواند تمام عروق را به خوبی بررسی کند. هر چه تعداد تصاویر بیشتر باشد، زمان انجام روش نیز افزایش می یابد.
- سرعت انجام کار توسط پزشک: متخصصان با تجربه تر می توانند آنژیوگرافی را سریع تر و با دقت بیشتری انجام دهند.
- وضعیت بیمار: اگر بیمار دچار مشکلات خاصی باشد مانند چاقی یا آسیب دیدگی در محل ورود کاتتر، انجام فرآیند آنژیوگرافی زمان بیشتری نیاز خواهد داشت.
به طور معمول، آنژیوگرافی مغز بین 60 تا 120 دقیقه طول می کشد. اما در برخی موارد خاص ممکن است این زمان کمی بیشتر یا کمتر باشد. پزشک معالج در هر مورد به بیمار اطلاع می دهد که فرآیند چقدر به طول خواهد انجامید.
مراقبت بعد از آنژیوگرافی مغز
مراقبت های پس از انجام آنژیوگرافی مغز باعث می شوند که عوارض احتمالی، پیشگیری یا به سرعت درمان شوند. پس از انجام آنژیوگرافی مغز، بیمار معمولا به بخش بستری (مراقبت های ویژه یا بخش نورولوژی) منتقل می شود تا به مدت چند ساعت تحت نظر باشد. در این مدت لازم است که بیمار کاملا استراحت کند و از انجام هر گونه فعالیت جسمی خودداری نماید.
پرستاران وضعیت عمومی بیمار را از نظر عوارض احتمالی مانند خونریزی، عفونت یا کبودی در محل ورود کاتتر به طور مرتب چک می کنند. همچنین فشار خون، ضربان قلب و علائم حیاتی بیمار به طور مداوم کنترل می شود. در صورت بروز هر گونه مشکل، پزشک مربوطه اقدامات درمانی لازم را انجام خواهد داد.
اغلب پزشکان توصیه می کنند که بیمار پس از ترخیص از بیمارستان به مدت 24 تا 48 ساعت استراحت کند و از انجام فعالیت های سنگین خودداری کند. همچنین باید از مصرف الکل و سیگار در این مدت پرهیز شود. بیمار باید مراقب محل ورود کاتتر باشد و در صورت مشاهده خونریزی، تورم، قرمزی یا درد به پزشک مراجعه کند.
معمولا بیماران پس از 6 تا 12 ساعت بستری شدن در بیمارستان ترخیص می شوند. اما در برخی موارد خاص نیاز به بستری شدن طولانی تر وجود دارد. برای مثال، اگر آنژیوگرافی برای تشخیص یا درمان بیماری های خاصی انجام شده باشد، پزشک ممکن است بیمار را برای ادامه درمان در بیمارستان نگه دارد.
پس از ترخیص، پزشک دستورات لازم را در مورد مصرف داروها و انجام معاینات بعدی به بیمار ارائه می دهد. پیگیری های بعدی برای ارزیابی نتایج آنژیوگرافی و بررسی سیر بیماری ضروری هستند. بر این اساس، پزشک برنامه معاینات و درمان بعدی را برای بیمار تعیین می کند. به طور کلی، پس از آنژیوگرافی مغز باید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- تا زمان از بین رفتن اثر داروهای آرام بخش، از رانندگی و کارکردن با وسایل پرخطر خودداری کنید.
- می توانید بلافاصله پس از آنژیوگرافی، رژیم غذایی عادی خود را از سر بگیرید.
- 8 تا 12 ساعت بعد می توانید به فعالیت های عادی خود برگردید.
- برای تسکین درد و تورم، روی محل زخم یخ بمالید.
- در خانه، حداقل یک هفته از بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید.
- پانسمان محل زخم را مرتب تعویض کنید.
- تا زمان بهبود زخم، از استخر، سونا و وان حمام خودداری کنید.
در صورت بروز مشکلاتی مانند ضعف، بی حسی، لکنت زبان، مشکلات بینایی، عفونت، سرگیجه، درد قفسه سینه و تنفس دشوار، سریعا به پزشک اطلاع دهید.
مزایای انجام آنژیوگرافی مغز
آنژیوگرافی مغزی روشی مفید و دقیق است که مزایای زیادی دارد. این روش، می تواند نیاز به جراحی را برطرف کند. در مواردی که جراحی ضروری باشد نیز آنژیوگرافی تصاویر بسیار واضح و دقیقی از رگ های خونی مغز ارائه می دهد که به انجام جراحی با دقت بالاتر کمک می کنند. به همین دلیل، نتایج حاصل از آنژیوگرافی مغز دقیق تر از روش های تصویربرداری غیرتهاجمی مانند سونوگرافی کاروتید داپلر است.
استفاده از کاتتر در آنژیوگرافی مغزی امکان تشخیص و درمان را در یک زمان فراهم می آورد. از طرف دیگر، پس از انجام معاینه آنژیوگرافی با اشعه ایکس، هیچ تشعشعی در بدن باقی نمی ماند و تشعشع اشعه ایکس در حد تشخیصی معمول برای این معاینه عوارض جانبی قابل توجهی ندارد. در مجموع، آنژیوگرافی مغزی روشی دقیق و موثر است که می تواند کاربردهای مهمی در تشخیص و درمان اختلالات مربوط به رگ های خونی مغز داشته باشد.
دکتر محمدعلی محرابی متخصص قلب تهران بوده که در زمینه انجام روش هایی مانند آنژیوگرافی قلب، اکوکاردیوگرافی و آنژیوگرافی مربوط به مغز فعالیت می کند.
دکتر محمدعلی محرابی، در سال ۸۹ با نمره اول در دانشگاه شهید بهشتی در رشته قلب و عروق شروع به تحصیل کرده و دوره فلوشیپ فوق تخصصی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی را نیز در دانشگاه شهید بهشتی به اتمام رساندند.
