تشخیص بیماری‌های قلبی و عروقی، یکی از چالش‌های بزرگ در پزشکی مدرن است. با توجه به شیوع روزافزون بیماری‌های قلبی، نیاز به روش‌های دقیق و مؤثر برای ارزیابی وضعیت قلب بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود. متخصص قلب تهران برای ارزیابی وضعیت بیماران و تعیین روش‌های درمانی مناسب، از تکنیک‌های متعددی استفاده می‌کنند. دو روش رایج و مهم در این زمینه، اکوکاردیوگرافی (اکو قلب) و تست ورزش هستند. هر یک از این آزمایشها دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود است. اما سوال اینجاست که اکو بهتر است یا تست ورزش؟
تست ورزش و اکو قلب چرا انجام می‌شود؟
اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب، یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از ساختار و عملکرد قلب به دست می‌آورد. این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا حفره‌ها، دریچه‌ها و جریان خون در قلب را بررسی کنند. اکو قلب معمولاً در مواردی که بیمار با علائمی چون درد قفسه سینه، تنگی نفس یا سوفسل قلب مراجعه می‌کند، تجویز می‌شود. این آزمایش در مواردی که نیاز به ارزیابی دقیق عملکرد قلب وجود دارد، از جمله قبل از جراحی‌های قلبی یا بررسی عوارض بیماری‌های قلبی، مفید است.
در اکو قلب، از یک پروب دستی استفاده می‌شود که امواج فراصوت را به قلب ارسال کرده و تصاویری از آن را به نمایش می‌گذارد. این تصاویر می‌توانند اطلاعات ارزشمندی درباره اندازه و عملکرد حفره‌ها و دریچه‌های قلب، همچنین جریان خون و احتمال وجود ناهنجاری‌ها ارائه دهند. با استفاده از دوپلر، پزشکان می‌توانند جریان خون را نیز ارزیابی کرده و مشکلاتی نظیر نارسایی دریچه‌ها یا انسداد عروق را شناسایی کنند.
تست ورزش
تست ورزش به بررسی عملکرد قلب در حین فعالیت فیزیکی می‌پردازد. در این آزمایش، بیمار بر روی تردمیل یا دوچرخه ثابت فعالیت می‌کند و در طول آن، پارامترهای مختلفی نظیر ضربان قلب، فشار خون و سطح اکسیژن خون تحت نظر قرار می‌گیرند. هدف اصلی این تست، شناسایی مشکلاتی است که ممکن است در شرایط استراحت قابل مشاهده نباشند و به طور کلی به پزشکان کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد روش‌های درمانی اتخاذ کنند.
تست ورزش برای بیمارانی که سابقه بیماری قلبی دارند، یا کسانی که علائمی چون تنگی نفس یا درد قفسه سینه سمت چپ را تجربه می‌کنند، توصیه می‌شود. این آزمایش می‌تواند به شناسایی عوارض متفاوتی نظیر انقباض عروق، نارسایی قلبی و حتی سکته قلبی کمک کند. در طول این آزمایش، پزشک به دقت پارامترهای فیزیولوژیکی بیمار را زیر نظر دارد و در صورت بروز هرگونه علائم غیرمعمول، می‌تواند بلافاصله مداخله کند.
تفاوت تست ورزش با اکو قلب
تفاوت‌های عمده‌ای بین اکو قلب و تست ورزش وجود دارد. یکی از بارزترین این تفاوت‌ها در نحوه انجام آزمایش‌هاست. در اکو قلب، بیمار به حالت درازکش قرار می‌گیرد و پروب‌های مخصوصی بر روی سینه قرار می‌گیرد تا امواج صوتی به قلب ارسال شود و پزشکان وضعیت ساختاری و عملکردی قلب را در حالت استراحت به دقت بررسی می‌کنند. در تست ورزش، بیمار باید فعالیت فیزیکی انجام دهد که باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شود.
در اکو قلب، نیازی به آمادگی خاصی نیست و این آزمایش می‌تواند در هر زمانی انجام شود. بیمار به سادگی باید در روز آزمایش به مرکز پزشکی مراجعه کند و پروسه به سرعت انجام می‌شود. در حالی که تست ورزش نیاز به رعایت برخی دستورالعملها دارد؛ به عنوان مثال، بیمار باید از چند ساعت قبل از آزمایش غذا و نوشیدنی مصرف نکند و از مصرف کافئین و تنباکو خودداری نماید.
معایب اکو قلب و تست ورزش
هر دو آزمایش دارای معایب و خطراتی هستند که باید در نظر گرفته شوند. اکو قلب به طور کلی به عنوان یک آزمایش ایمن و غیرتهاجمی شناخته می‌شود، اما در برخی موارد ممکن است به دلیل نیاز به استفاده از پروب و تماس با پوست، ناراحتی‌هایی برای بیمار ایجاد کند. همچنین، تفسیر نتایج اکو قلب نیازمند تخصص و تجربه کافی است و در برخی موارد ممکن است نتایج نادقیق یا نامشخص باشند. به عنوان مثال، ممکن است تصاویر به دست آمده به دلیل وجود چربی یا بافت‌های اضافی در ناحیه سینه، شفافیت کافی نداشته باشند.
تست ورزش نیز به نوبه خود معایبی دارد. اگرچه این آزمایش به طور کلی ایمن است، اما می‌تواند موجب بروز علائمی چون افزایش فشار خون، درد قفسه سینه، سرگیجه یا حالت تهوع شود. این علائم در بیمارانی که دارای بیماری‌های قلبی زمینه‌ای هستند، شدیدتر می‌باشند. همچنین، برای بیمارانی که قادر به انجام فعالیت فیزیکی نیستند، تست ورزش ممکن است با استفاده از دارویی انجام شود که ضربان قلب را افزایش می‌دهد و این دارو ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. در این موارد، پزشکان باید با احتیاط بیشتری عمل کنند و خطرات احتمالی را به دقت ارزیابی نمایند.
جمع بندی
با توجه به توضیحات فوق، میتوان نتیجه گرفت که انتخاب بین اکو قلب و تست ورزش بستگی به شرایط خاص هر بیمار دارد. هر یک از این آزمایشها در تشخیص و ارزیابی بیماری‌های قلبی نقش مهمی ایفا می‌کنند و پزشکان می‌توانند با توجه به علائم و وضعیت بیمار، بهترین گزینه را انتخاب کنند. اکو قلب بیشتر برای ارزیابی ساختار و عملکرد قلب در حالت استراحت مناسب است؛ اما تست ورزش به بررسی عملکرد قلب در شرایط استرس و فعالیت فیزیکی می‌پردازد. بنابراین، اگر به دنبال درمان جدی هستید، مشورت با یک متخصص قلب در تهران می‌تواند به بیماران در انتخاب صحیح کمک کند.
سوالات متداول
آیا این آزمایشها عوارض جانبی دارند؟
هر دو آزمایش به طور کلی ایمن هستند، اما ممکن است در برخی موارد با عوارض جانبی مانند ناراحتی خفیف یا افزایش فشار خون همراه باشند.
کدام یک از این آزمایشها دقیق‌تر است؟
دقت هر یک از این آزمایشها بستگی به شرایط خاص بیمار و نوع اطلاعات مورد نیاز دارد.
آیا افرادی که بیماری قلبی دارند می‌توانند این آزمایشها را انجام دهند؟
بله، افرادی که بیماری قلبی دارند معمولاً نیاز به این آزمایشها دارند تا وضعیت قلب خود را تحت نظر داشته باشند.
دکتر محمدعلی محرابی، در سال ۸۹ با نمره اول در دانشگاه شهید بهشتی در رشته قلب و عروق شروع به تحصیل کرده و دوره فلوشیپ فوق تخصصی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی را نیز در دانشگاه شهید بهشتی به اتمام رساندند.
