آنژیوگرافی قلب، روشی است که از آن برای معاینه و تصویربرداری از عروق خونی بزرگ قلب (شریان های کرونری) استفاده می شود. این عمل تهاجمی برای تشخیص بیماری های قلبی و عروقی استفاده می گردد و مدت زمان انجام آن کوتاه بوده و حساسیت بالایی دارد. بنابراین، رعایت دقیق نکات مراقبتی پس از آنژیوگرافی از جمله استراحت، مصرف دارو و پیروی از رژیم غذایی مناسب، به بهبود هر چه سریع تر وضعیت نرمال بیمار کمک می کند.
بعد از آنژیوگرافی چند روز بستری دارد ؟
مدت بستری بیماران پس از انجام آنژیوگرافی قلب معمولا کوتاه است. اکثر بیماران می توانند در همان روز یا حداکثر یک شب بعد از انجام این روش تشخیصی به خانه بازگردند. این مدت بستری به وضعیت و نیاز هر بیمار بستگی دارد. اگر چه نتایج آزمایش های مربوط به آنژیوگرافی در همان روز به بیمار اطلاع داده می شود؛ اما تفسیر دقیق تصاویر اشعه ایکس ممکن است چند هفته زمان ببرد تا آزمایشگاه نتایج نهایی را اعلام کند.
بعد از انجام آنژیوگرافی قلب، چه مراقبت هایی نیاز است؟
انجام عمل آنژیوگرافی قلب، نیازمند مراقبت های خاصی است تا بیمار بدون عارضه و در سریع ترین زمان ممکن بهبود یابد.
استراحت کافی
اولین و مهم ترین مراقبت پس از آنژیوگرافی قلب، استراحت کافی و محدودیت فعالیت بدنی است. طی این روش، یک لوله نازک (کاتتر) از طریق یک رگ در ناحیه کشاله ران یا مچ دست وارد عروق می شود تا به قلب رسیده و تصویربرداری انجام گیرد. بنابراین، محل ورود کاتتر باید به خوبی ترمیم شود و آسیبی نبیند تا از بروز خونریزی یا هماتوم جلوگیری شود. بیمارانی که تحت آنژیوگرافی قرار می گیرند، معمولا باید به مدت 4 تا 6 ساعت پس از انجام آزمایش استراحت کنند و از انجام هر گونه فعالیت بدنی شدید خودداری نمایند.
در این مدت، پرستاران یا تکنسین های مربوطه باید محل ورود کاتتر را به طور مداوم کنترل کرده و در صورت هر گونه خونریزی یا تورم، سریعا اقدام لازم را انجام دهند.
کنترل خونریزی ناشی از ورود کاتتر
کنترل خونریزی محل ورود کاتتر نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. گاهی ممکن است در محل ورود کاتتر کمی خونریزی یا تشکیل هماتوم (کبودی) رخ دهد که این امر کاملا طبیعی و قابل انتظار است. پرستاران باید به طور مرتب این محل را تحت نظر داشته و در صورت بروز خونریزی شدید، اقدامات لازم برای کنترل آن را انجام دهند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به استفاده از بانداژ فشاری یا داروهای ضد انعقاد باشد.
پیگیری روند درمان با مصرف دارو
عاملی دیگر که بعد از آنژیوگرافی قلب باید مد نظر قرار گیرد، مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک است. برخی بیماران ممکن است نیاز به مصرف داروهای ضد انعقاد، ضدالتهاب یا سایر داروهای قلبی داشته باشند که پزشک متخصص آن ها را برای بیمار تجویز می کند. بیماران باید دقیقا به دستورات پزشک مبنی بر مصرف این داروها پایبند باشند.
کنترل علائم بعد از آنژیوگرافی
کنترل علائم و عوارض احتمالی پس از آنژیوگرافی قلب از جمله موارد و مراقبت هایی است که باید جدی گرفته شود. بیماران باید هر گونه درد، تورم، قرمزی یا خونریزی در محل ورود کاتتر را به پرستاران یا پزشک معالج گزارش کنند. همچنین برخی عوارض نادر مانند سردرد، تب یا احساس ناراحتی در قفسه سینه ممکن است ایجاد شود که باید به پزشک گزارش داده شود. پزشک یا پرستار باید سریعا این علائم را ارزیابی کرده و اقدامات لازم را انجام دهند.
انجام پیگیری های بعدی
در نظر گرفتن پیگیری های بعدی نیز یکی دیگر از مراقبت های مهم پس از آنژیوگرافی قلب است. پزشک معمولا برای ارزیابی روند بهبودی بیمار و انجام آزمایشات تکمیلی، ویزیت های بعدی را برای وی تعیین می کند. بیماران باید طبق برنامه تعیین شده به پزشک مراجعه کرده و دستورات وی را به طور کامل اجرا کنند. این پیگیری ها به پزشک کمک می کنند تا در صورت بروز هر گونه عارضه، سریعا اقدامات لازم را انجام دهند.
رژیم غذایی بعد از آنژیوگرافی
مصرف مواد غذایی مفید و داشتن رژیم مناسب را نیز می توان از مراقبت های اصلی بعد از آنژیوگرافی در خانه به حساب آورد.
در زمینه رژیم غذایی، مصرف مایعات فراوان یکی از اصول اساسی است. توصیه می شود روزانه حداقل 10 لیوان آب یا سایر مایعات مانند آب میوه های طبیعی، چای و سوپ های کم نمک مصرف شود. این امر به دفع ماده حاجب استفاده شده در طی آنژیوگرافی کمک می کند.
از نظر غذایی، باید رژیمی سبک و قابل هضم در پیش گرفته شود. غذاهای سبک مانند سوپ های مقوی، سالادهای تازه و آب میوه های طبیعی انتخاب مناسبی هستند؛ زیرا هضم آن ها آسان تر بوده و به دفع مواد اضافی کمک می کنند. در مقابل، باید از غذاهای پرکالری، پرچرب و مانده خودداری شود. این مواد می توانند بار و فشار اضافی بر سیستم قلبی-عروقی وارد کنند.
در این رژیم غذایی، مصرف غلات کامل، سبزیجات، میوه ها و پروتئین های کم چرب مانند ماهی توصیه می شود. این مواد غذایی سرشار از مواد مغذی ضروری هستند و به سلامت قلب و عروق کمک می کنند. همچنین باید از مصرف نمک، قند و چربی های اشباع شده به حداقل ممکن پرهیز شود.
یکی دیگر از نکات مهم، دریافت مشاوره تخصصی از پزشک یا متخصص تغذیه است. این افراد می توانند بر اساس شرایط سلامتی و سابقه پزشکی فرد، یک برنامه غذایی منحصر به فرد ارائه دهند که شامل فهرست مواد غذایی مجاز و ممنوع باشد. این امر به بهبود هر چه سریع تر و پایدارتر شرایط قلبی-عروقی فرد کمک خواهد کرد.
جمع بندی
آنژیوگرافی قلب و اکوکاردیوگرافی جزو روش های تشخیصی رایج و پرکاربرد برای تشخیص بیماری های قلبی و در پیش گرفتن روش های درمانی مناسب و به موقع هستند. اگرچه آنژیوگرافی را به عنوان یک روش تهاجمی به حساب می آورند؛ اما انجام آن سریع و با کمترین عوارض همراه است. بهبودی پس از انجام این عمل نیز به سبک زندگی و پیگیری های بعدی بیمار بستگی دارد. به طور کلی، انجام مراقبت های بعدی در منزل را می توان به عنوان اصلی ترین عامل در بهبودی سریع پس از انجام آنژیوگرافی قلب در نظر گرفت.
این موضوع شامل داشتن استراحت کافی، مصرف داروهای تجویز شده، داشتن رژیم غذایی مناسب و عدم انجام فعالیت های شدید می شود.
دکتر محمدعلی محرابی، در سال ۸۹ با نمره اول در دانشگاه شهید بهشتی در رشته قلب و عروق شروع به تحصیل کرده و دوره فلوشیپ فوق تخصصی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی را نیز در دانشگاه شهید بهشتی به اتمام رساندند.
