یکی از اصلی‌ترین عوامل خطر در زمینه آغاز بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری دیابت می‌باشد. بالا رفتن قند خون در بیماران دیابتی به صورت مزمن، دیواره رگ‌ها را دچار آسیب و التهاب کرده و میزان انعطاف آنها را کاهش می‌دهد. آسیب دیدن رگ‌های قلب بر اثر دیابت، منجر به تشکیل شدن پلاک‌های چربی و مسدود شدن عروق کرونری شده، در نتیجه احتمال ایجاد بیماری‌های قلبی، نارسایی قلبی و سکته قلبی در فرد افزایش می‌یابد.
دیابت و ایست قلبی
بیماری دیابت با افزایش قند خون در رگ‌های خونی، در نهایت به ساختار و عملکرد قلب افراد صدمه وارد می‌کند. این قند خون بالا در دراز مدت، به عروق کرونری آسیب وارد کرده و با تسریع شدن فرایند آترو اسکلروز در فرد منجر به بروز بیماری‌هایی همچون ایست قلبی، آنژین قلبی یا آریتمی قلب می‌شود.
افزایش یافتن خطر ایست قلبی در افراد دیابتی به دلیل انسداد عروق کرونری، اختلال در ریتم قلب و کم شدن خونرسانی به عضله قلب اتفاق می‌افتد. در واقع پلاک‌های چربی بر اثر بیماری دیابت، در دیواره رگ‌های افراد رسوب کرده و مسدود شدن عروق کرونی، باعث ایجاد درد در قفسه سینه فرد و شروع بیماری‌های قلبی می‌شود.
همچنین با بالا رفتن قند خون در بیماران دیابتی، تعادل الکتریکی قلب آنها از بین رفته و احتمال به وجود آمدن آریتمی قلب افزایش پیدا می‌کند. دیابت در این افراد میزان جریان خون به عضله قلب را کمتر کرده و در نهایت فرد ممکن است دچار ایست قلبی یا حمله قلبی شود.
در انژیوگرافی قلب به عنوان اصلی‌ترین روش، محل دقیق و میزان گرفتگی‌های عروق کرونری افراد دیابتی مشخص می‌شود. پزشک برای تشخیص دادن سریع و دقیق از این روش استفاده کرده و به کمک آن فرد دچار ایست قلبی نخواهد شد. عروق مسدود شده و تمام گرفتگی رگ‌های خونی با کمک آنژیوگرافی قلب به سرعت شناسایی شده و درمان به موقع برای فرد میسر خواهد شد.
بهتر است افراد دیابتی برای کاهش خطر ایست قلبی از کشیدن سیگار پرهیز کرده و هرگز الکل مصرف نکنند. این افراد با درمان کردن فشار خون بالا، کنترل کردن دقیق قند خون خود با کمک رژیم غذایی و داروهای مخصوص، می‌توانند بروز بیماری‌های قلبی را در خود کاهش بدهند. معمولاً پزشک با تصویربرداری‌های دقیق و آزمایش‌های متعدد همچون آنژیوگرافی قلب، علائم مشکوک مسدود شدن رگ‌های خونی در افراد دیابتی را شناسایی کرده و بهترین روش درمان را تجویز می‌کند.
بیماری آنژین قلبی یا بروز سکته قلبی در افراد دیابتی، بسیار خطرناک بوده و حتماً باید به علائم هشدار دهنده توجه کرد. زیرا در این بیماران بر اثر بالا رفتن قند خون، آسیب دیدگی عروق کرونری آنها افزایش پیدا کرده و نسبت به سایر افراد، خون کمتری به عضله قلب می‌رسد. در افراد مبتلا به افزایش قند خون، معمولاً علائم آنژین قلبی دیرتر تشخیص داده شده و در نتیجه خطرساز خواهد بود.
در این بیماران معمولاً گرفتگی عروق و رگ‌های خونی نسبت به سایر افراد، سریع‌تر پیشرفت کرده و در صورت بی‌توجهی به علائم، خطر ایست قلبی و مرگ آنها افزایش پیدا می‌کند. در دیابتی‌ها با مدیریت کردن دقیق آنژین قلبی و شناسایی سریع گرفتگی عروق با آنژیوگرافی قلب، از عوارض و صدمات جدی تر در افراد جلوگیری می‌شود.
افراد دیابتی با راهکارهای موثر می‌توانند زمینه خطر و ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی در خود را کاهش بدهند که این راهکارها شامل موارد زیر هستند:
- کنترل کردن دقیق میزان قندخون: افراد با داشتن بیماری دیابت باید همواره رژیم غذایی سالم داشته و داروهای خود همچون انسولین را به صورت منظم مصرف کنند.
- مدیریت کردن میزان کلسترول یا فشار خون: در صورت بالا بودن فشار خون در بیماری دیابت، پزشک برای فرد داروهای مناسب تجویز خواهد کرد. همچنین باید از مصرف کردن غذاهای پرچرب و نمک زیاد نیز پرهیز کرد.
- انجام دادن ورزش و فعالیت‌های بدنی منظم: فرد دیابتی با انجام دادن فعالیت‌های ورزشی به مدت ۱۵۰ دقیقه در طول هفته همانند دوچرخه سواری ثابت، شنا کردن یا پیاده‌روی، می‌تواند همواره از قلب خود محافظت کند.
- ترک کردن سیگار و الکل: مصرف الکل و کشیدن سیگار در دیابتی‌ها، شدت یافتن بیماری‌های قلبی و سکته قلبی را چندین برابر می‌کند.
- کنترل کردن وزن: بیماران مبتلا به قند خون برای کم کردن فشار از روی قلب خود باید همواره وزن خود را متعادل نگه داشته و چاق نشوند.
مدیریت کردن استرس با روش‌هایی همچون تنفس عمیق، یوگا یا مدیتیشن، فشار خون عصبی افراد دیابتی را کم کرده و از حمله قلبی در آنها جلوگیری می‌کند. این افراد باید در رژیم غذایی خود حتماً ماهی، غلات کامل، سبزیجات و میوه مصرف کنند.
جمع بندی
در صورت مبتلا شدن به بیماری قندخون یا دیابت، احتمال بروز بیماری‌های آریتمی قلب یا خطر ایست قلبی در افراد افزایش پیدا کرده و حتماً باید میزان قند خون خود را کنترل کنند. امروزه پزشکان با روش‌هایی همچون آنژیوگرافی قلب، مسدود شدن و آسیب رگ‌های خونی در بیماران دیابتی را سریعا تشخیص می‌دهند. در صورت داشتن بیماری قند خون، فرد می‌تواند با انجام غربالگری‌های منظم همانند آنژیوگرافی قلب، کنترل کردن دقیق و منظم چربی خون، قند خون و فشار خون خود، از سکته قلبی پیشگیری کرده و سالم بماند.
سوالات متداول
آیا بیماری دیابت زمینه بروز بیماری‌های قلبی در افراد است؟
بله در بیماری قند خون یا همان دیابت، اعصاب قلب و عروق آن در دراز مدت دچار صدمه شده و آسیب دیدگی خطر حمله قلبی یا ایست قلبی را افزایش می‌دهد.
علائم هشدار دهنده ایست قلبی در افراد دیابتی چیست؟
این افراد در صورت مبتلا بودن به بیماری قند خون می‌توانند از طریق علائم خطرناکی همچون ضربان قلب نامنظم، تنگی نفس ناگهانی، بیهوشی یا درد قفسه سینه از ایست قلبی پیشگیری کنند.
چرا دیابت باعث سکته قلبی می شود؟
در بیماری دیابت انعطاف پذیری عروق به تدریج کاهش پیدا کرده و رگ‌های بیمار سفت می‌شود، به همین خاطر خطر ایست قلبی افزایش پیدا می‌کند.
آیا آریتمی یا ایست قلبی در دیابتی‌ها رایج و شایع است؟
بله در این افراد با برهم خوردن تعادل الکتریکی قلب، آسیب دیدن رگ‌های خونی و آسیب عصبی، آریتمی قلب بالا رفته و احتمال ایست قلبی وجود دارد.
دکتر محمدعلی محرابی، در سال ۸۹ با نمره اول در دانشگاه شهید بهشتی در رشته قلب و عروق شروع به تحصیل کرده و دوره فلوشیپ فوق تخصصی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی را نیز در دانشگاه شهید بهشتی به اتمام رساندند.
