نقص دیواره بین دهلیزی یا همان ASD (Atrial Septal Defect)، یکی از نوع های بیماری های قلبی است که به عنوان یک نقص ساختاری در دیواره بین دو دهلیز قلب توصیف میشود. این حالت میتواند از نقص های خفیف تا نقص های جدیتری را شامل شود و اثرات متنوعی بر روی عملکرد قلب و گردش خون داشته باشد. سوراخ بین دهلیزی (ASD) یک نقص مادرزادی قلب است که در آن یک سوراخ بین دو دهلیز قلب وجود دارد. این سوراخ میتواند باعث شود که خون بین دو طرف قلب جریان یابد. ASD معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده میشود و میتواند با جراحی یا درمان‌های غیر جراحی درمان شود. در برخی موارد، ASD ممکن است با درمان‌های غیرجراحی درمان شود. درمان‌های غیرجراحی ASD شامل موارد زیر است:
- داروها: داروها می‌توانند به کاهش جریان خون بین دو طرف قلب کمک کنند.
- تغییرات سبک زندگی: تغییرات سبک زندگی مانند کاهش وزن، ورزش منظم و ترک سیگار میتواند به بهبود علائم ASD کمک کند.
- ASD یک نقص مادرزادی قلب است که میتواند با جراحی یا درمان‌های غیرجراحی درمان شود. درمان ASD میتواند به بهبود علائم و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.
علائم سوراخ بین دهلیزی:
- خستگی
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- غش
اهمیت اجرای صحیح و موثر بستن سوراخ بین دهلیزی :
- حفظ فشار خون مناسب: بستن سوارخ بین دهلیزی کمک به حفظ فشار خون مناسب در سیستم عروق دارد. این امر برای ارسال بهینه خون به اندامها و انسجام عملکرد قلب ضروری است.
- کنترل اجزای مختلف فشار خون: سوارخ بین دهلیزی در تعادل اجزای مختلف فشار خون موثر هستند و از ایجاد فشارهای ناهماهنگ در سیستم عروق جلوگیری میکنند.
- پشتیبانی از عملکرد قلب: این فرآیند به قلب کمک میکند تا به صورت موثرتری عمل کند و در نتیجه، عملکرد کل سیستم قلبی-عروقی بهبود مییابد.
علائم و نشانه های سوراخ بین دهلیزی
خستگی و ضعف:
فرد ممکن است احساس خستگی زیاد و ضعف عمومی کند، که ممکن است به دلیل عدم بهینه بودن گردش خون در سیستم عروقی باشد.
تنفس سریع:
نقص دیواره بین دهلیزی باعث افزایش حجم خون که به دهلیز چپ قلب بازمیگردد، میشود. این امر ممکن است با تنفس سریع و نفسگیر همراه باشد.
آب سیاهی ناحیه چشم:
نقص دیواره بین دهلیزی میتواند باعث آبسیاهی ناحیه چشم شود. این نشانه معمولاً در اثر افزایش حجم خون و انبساط عروق چشمی رخ میدهد.
افزایش حجم دیلاته:
دیلاته (دریچه بین دهلیزی) به دلیل نقص دیواره ممکن است از حجم بیشتری خون عبور دهد، که این امر میتواند باعث افزایش حجم دیلاته شود.
آسم و مشکلات تنفسی:
افراد ممکن است مشکلات تنفسی یا آسم را تجربه کنند.
عوارض سوراخ بین دهلیزی بر سلامت کلیه و سیستم گردش خون:
اختلال در گردش خون:
نقص دیواره بین دهلیزی باعث تغییرات در فشار خون و گردش خون در سیستم عروق میشود که ممکن است به عوارضی همچون فشار خون بالا منجر شود.
بار زیاد بر قلب:
عدم بسته شدن کامل دیلاته باعث افزایش بار کاری قلب میشود که ممکن است به تدریج عملکرد قلب را تحت تأثیر قرار دهد.
تأثیر بر سیستم گردش خون جنین:
در مواردی که نقص دیواره بین دهلیزی از زمان تولد وجود داشته باشد، ممکن است بر سیستم گردش خون جنین تأثیر بگذارد و مشکلاتی برای جنین ایجاد کند.
خطر ایجاد عفونت:
دیلاته باز میتواند موجب عبور خون از دهلیز به دیلاته مجاور و ایجاد جریان ناهماهنگ شود که ممکن است خطر ایجاد عفونت را افزایش دهد.
روش های تشخیصی نقص دیواره بین دهلیزی
اکوکاردیوگرافی (Echocardiography):
این روش تصویربرداری از قلب است که با استفاده از امواج صوتی، ساختارها و جریان خون در قلب را نمایش میدهد. با این روش، نقص دیواره بین دهلیزی قابل تشخیص و مشخص میشود.
دوپلر اکوکاردیوگرافی (Doppler Echocardiography):
این تکنیک از امواج صوتی برای اندازهگیری و نمایش سرعت جریان خون در دلیزها و عروق قلبی استفاده میکند. این روش به پزشک اطلاعات بیشتری در مورد میزان و جهت جریان خون ارائه میدهد.
تصویربرداری از دیواره قلب (Cardiac MRI):
این روش با استفاده از میدان های مغناطیسی و امواج رادیویی، تصاویر دقیقی از دیواره قلب و ساختارهای داخلی آن ایجاد میکند. این تصاویر به پزشک اطلاعات بیشتری برای ارزیابی نقص دیواره بین دهلیزی می دهند.
اهمیت ارزیابی دقیق بیماران با ASD:
تعیین نوع و جلوگیری از تعقیبهای جدی:
ارزیابی دقیق از نقص دیواره بین دهلیزی به پزشک اجازه میدهد تا نوع نقص را مشخص کرده و اقدامات جلوگیری و درمانی را برنامه ریزی کند تا از تعقیب های جدی مثل آندوکاردیت جلوگیری شود.
برنامه ریزی درمان:
تشخیص دقیق به پزشک کمک میکند تا یک برنامهریزی درمانی مناسب را برای هر بیمار ارائه دهد. در صورت لزوم، جراحی جهت تعمیر نقص دیواره بین دهلیزی میتواند جزء گزینه های درمانی باشد.
پیش بینی تأثیر بر سلامت عمومی:
با اطلاع از ابعاد و شدت نقص دیواره بین دهلیزی، پزشک میتواند پیشبینی کند که چگونه این بیماری ممکن است بر سلامت عمومی بیمار تأثیر بگذارد. این اطلاعات به تعیین پیشآگهی ها و مراقبت های مخصوص هر فرد کمک میکند.
پیگیری بهبود:
ارزیابی دقیق به پزشک این امکان را می دهد تا پیگیری بهبود بیماران را انجام دهد و از نتایج درمانی موفق حاصل شده اطمینان حاصل کند.
انواع روش های درمانی سوراخ بین دهلیزی
رویکردهای دارویی در مدیریت بیماری:
استفاده از داروهای مختلف ممکن است در مدیریت بیماری نقص دیواره بین دهلیزی مورد استفاده قرار گیرد. این داروها ممکن است به منظور کنترل علائم مانند فشار خون بالا یا خستگی، استفاده شوند.
جراحی به عنوان گزینه درمانی:
در مواردی که نقص دیواره بین دهلیزی اندازه زیادی داشته باشد و به علت عوارض جدی مانند فشار خون بالا یا آندوکاردیت نیاز به درمان فوری داشته باشد، جراحی ممکن است به عنوان گزینه درمانی مطرح شود.
تعمیر جراحی:
در تعمیر جراحی، باز کردن ناحیه مورد نقص و استفاده از پارچه یا دستگاه های خاص به منظور بستن سوراخ انجام میشود. این روش معمولاً برای نقص های بزرگتر یا با عوارض جدی مورد استفاده قرار می گیرد.
تعمیر تزریقی (Catheter-Based Closure):
این روش به وسیله یک کاتتر که از راه عروق کوچک وارد میشود، انجام میشود. از این راه، پیشاب مخزن (آمنیون) یا پروتزهای تعمیری وارد دیواره بین دهلیزی می شوند تا سوراخ بسته شود.
تاثیرات درمان در بهبود عملکرد قلب:
کاهش فشار خون:
درمان مناسب نقص دیواره بین دهلیزی میتواند باعث کاهش فشار خون و بهبود گردش خون در سیستم عروقی شود.
افزایش کارایی قلب:
بستن سوراخ نقص دیواره بین دهلیزی می تواند به کاهش بار کاری قلب و افزایش کارایی آن کمک کند.
کاهش خستگی و ضعف:
افراد پس از درمان ممکن است تجربه خستگی و ضعف کمتری داشته باشند، زیرا فعالیت قلبی بهبود یافته است.
پیشگیری از عوارض جانبی:
درمان مناسب نقص دیواره بین دهلیزی میتواند از پیشرفت عوارض جانبی نظیر فشار خون بالا یا آندوکاردیت جلوگیری کند.
مراقبت های لازم برای افراد مبتلا به سوراخ بین دهلیزی
پیگیری دوره های پزشکی:
افراد مبتلا به نقص دیواره بین دهلیزی نیاز به پیگیری دورههای پزشکی داشته و باید به توصیه های پزشک خود در خصوص مراقبت های پیشگیری و درمانی پایبند باشند.
مراقبت های کاردرمانی:
افراد با نقص دیواره بین دهلیزی ممکن است از مراقبت های کاردرمانی برخوردار شوند تا بهبود در حرکت و عملکرد جسمی خود را تجربه کنند.
پایش فشار خون:
افراد مبتلا به نقص دیواره بین دهلیزی باید فشار خون خود را به طور منظم پایش کنند. در صورت لزوم، از داروهای کنترل فشار خون مطابق توصیه پزشک استفاده کنند.
محدود کردن فعالیت های شدید:
افراد با نقص دیواره بین دهلیزی باید از فعالیتهای شدید خودداری کنند و با پزشک خود در مورد میزان و نوع فعالیت های ورزشی مشورت کنند.
داروها و مکمل ها:
در برخی از موارد، پزشک ممکن است داروها یا مکمل ها را به منظور کنترل علائم مانند فشار خون بالا یا خستگی تجویز کند.
پیگیری با پزشک متخصص:
افراد مبتلا به نقص دیواره بین دهلیزی نیاز به پیگیری دوره های منظم با پزشک متخصص قلب دارند تا تغییرات و پیشرفت بیماری را مدیریت و ارزیابی کنند.
پیگیری برنامه های درمانی:
در صورتی که افراد به عنوان جزء درمان، برنامه های فیزیوتراپی یا کاردرمانی دارند، باید به پیگیری مستمر با این برنامه ها پرداخته و تغییرات در عملکرد جسمی خود را با پزشک به اشتراک بگذارند.
پیگیری توصیه های غذایی:
مراقبت از تغذیه مناسب و متنوع میتواند به بهبود سلامتی عمومی و مدیریت بهتر علائم کمک کند. پیگیری توصیه های غذایی از جانب پزشک و تغذیه شناس نیز حائز اهمیت است.
نقص دیواره بین دهلیزی (ASD) یک حالت قلبی است که ممکن است نیازمند مراقبت های متنوع باشد. تشخیص این بیماری اغلب با استفاده از اکوکاردیوگرافی و آنژیو گرافی و آنژیوپلاستی کرونر انجام می شود. این ابزارهای تصویربرداری به پزشکان این امکان را می دهند که ساختارها و جریان خون در قلب را با دقت بررسی کرده و نقص دیواره بین دهلیزی را تشخیص دهند. علاوه بر این، آنژیو گرافی و آنژیوپلاستی عروق کاروتید نیز ممکن است برای ارزیابی و درمان نواحی مختلف قلب و عروق مورد استفاده قرار گیرد.
بستن سوراخ بین دهلیزی: امیدی دوباره برای قلبی سالم
این روش ها به عنوان ابزارهای تشخیصی و درمانی حیاتی در مدیریت بیماران با ASD ارائه میشوند. در زمینه درمان، بازکردن تنگی دریچه میترال (PTMC) نیز یکی از راههای مدیریت نقص دیواره بین دهلیزی است. این روش جراحی با استفاده از کاتترهای وارد شونده از راه عروق انجام می شود و میتواند به بهبود علائم و بهبود عملکرد قلبی کمک کند.
بستن سوراخ بین دهلیزی یک روش درمانی موثر برای این نقص مادرزادی قلب است. این روش میتواند به بهبود علائم و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.
اکوکاردیوگرافی یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که برای تشخیص ASD استفاده میشود. این روش میتواند به پزشکان کمک کند تا اندازه و محل سوراخ را تعیین کنند و بهترین گزینه درمانی را برای بیمار انتخاب کنند.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان مبتلا به ASD هستید، مهم است که با یک متخصص قلب و عروق مشورت کنید. پزشک میتواند به شما کمک کند تا بهترین گزینه درمانی را برای شرایط خود انتخاب کنید.
دکتر محمدعلی محرابی، فوق تخصص قلب و عروق در تهران با سالها تجربه و تخصص در زمینه ی تشخیص و درمان بیماری های قلبی، در کنار شماست تا با بستن سوراخ بین دهلیزی، امیدی دوباره به قلبتان ببخشد.