ضربان قلب نرمال، اصلیترین شاخصه سلامت بدن میباشد؛ در زمان استراحت قلب یک فرد باید بین ۶۰ تا ۱۰۰ نبض داشته باشد. تعداد ضربان قلب تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون سن، فعالیت بدنی، سلامتی و استرس قرار دارد. قلب از طریق ضرباتی که در طول یک دقیقه دارد خون را از طریق رگهای خونی در سراسر بدن پمپاژ میکند.
منظور از ضربان قلب نرمال چیست؟
به تعداد دفعاتی که قلب در طول یک دقیقه نبض میزند ضربان قلب میگویند. اگر قلب دارای ضرباتی منظم و یکنواخت و در محدوده طبیعی داشته باشد در این صورت باید ضربان قلب را نرمال دانست. ضربان قلب نرمال در افراد مختلف با توجه به سن و شرایط جسمانی آنها فرق میکند ولی معمولا ضربان قلب نرمال در حالت استراحت باید در هر دقیقه بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه باشد که در این حالت باید مطمئن بود که قلب شما در حالت سلامت قرار دارد. در حالت استراحت، قلب خون کمتری را به سمت سایر قسمتهای بدن پمپاژ میکند به همینخاطر تعداد ضربان قلب در طول یک دقیقه کمتر است.
در صورتی که ضربان قلب یک فرد از محدوده نرمال خارج باشد باید حتما علت آن بررسی شود. در مواقعی که ضربان قلب بسیار بالا باشد باید با مشورت پزشک از روشهای کاهش ضربان قلب بالا استفاده شود تا خطر برطرف شود.
چگونه ضربان قلب نرمال را تشخیص دهیم؟
در مطالب فوق آموختیم که به تعداد دفعات ضربان قلب در طول یک دقیقه در شرایط استراحت، ضربان قلب نرمال میگویند. همچنین آموختید که تعداد ضربان قلب نرمال با توجه به سن و فعالیت بدنی و شرایط محیطی افراد فرق میکند. داشتن ضربان قلب بالا بسیار خطرناک است چرا که در این حالت ممکن است فرد در معرض خطر سکته قلبی باشد. برای تشخیص ضربان قلب نرمال روشهای مختلفی مانند دستگاههای پیشرفته و تعداد نبض، وجود دارد که هر یک از این روشهای تشخیص ضربان قلب خصوصیات مربوط به خود را دارا می باشند. در ادامه به مهمترین این روشهای تشخیص ضربان قلب نرمال اشاره میکنیم.
نوار قلب
یکی از دقیقترین و باکیفیت ترین روشهای تشخیص ضربان قلب در طول یک دقیقه، گرفتن نوار قلب است. از آنجایی که در این روش الکترودهای دستگاه به طور مستقیم در تماس با بدن فرد هستند امکان بررسی دقیق ضربات قلب وجود دارد و در این حالت سلامت و یا اختلالات قلبی با توجه به بررسی دقیق ریتم قلب قابل تشخیص هستند.
روش دستی
در روش دستی از لمس نبض بدن استفاده میشود. در قسمت مچ دست و گردن انسان نبض وجود دارد که برای تشخیص ضربان قلب نرمال، باید از طریق انگشتان خود تعداد نبض را در طول زمان ۱۵ ثانیه شمارش کنید؛ سپس باید تعداد نبض شمارش شده را در عدد ۴ ضرب نمایید تا تعداد ضربان قلب در طول یک دقیقه محاسبه گردد.
دستگاههای پایش ضربان قلب
در حال حاضر نمونههای زیاد و متنوعی از دستگاههای پایش ضربان قلب، مانند مچ بندهای ورزشی، ساعت هوشمند و مانیتورهای الکترونیکی موجود هستند که از طریق آنها میتوان به راحتی تعداد ضربان قلب خود را اندازهگیری کرد.
جدول ضربان قلب نرمال برای سنین مختلف
ضربان قلب نرمال در همه افراد یکسان نیست چرا که عوامل مختلفی در این خصوص تاثیرگذار هستند. تا زمانی که ریتم قلب در حالت طبیعی باشد مشکلی احساس نخواهیم کرد؛ اما غیر طبیعی بودن تپش قلب در سنین مختلف نشان دهنده وجود مشکلات و بیماری های قلبی است. در مطالب فوق در ارتباط با تعداد ضربان قلب در سنین مختلف و همینطور جنسیت افراد به طور مفصل صحبت کردیم. در ادامه نیز جدول مربوط به ضربان قلب نرمال برای سنین مختلف را آورده ایم.
| گروه سنی | تعداد ضربان قلب نرمال در دقیقه |
| نوزادان تا یک سال | ۱۰۰ تا ۱۶۰ |
| کودکان ۱ تا ۱۰ سال | ۷۰ تا ۱۲۰ |
| نوجوانان ۱۰ تا ۱۸ سال | ۶۰ تا ۱۰۰ |
| بزرگسالان | ۶۰ تا ۱۰۰ |
ضربان قلب نرمال کودکان
تعداد ضربان قلب طبیعی در کودکان با توجه به سن آنها فرق می کند. اما باید دانست که در سنین کم تعداد ضربان قلب بیشتر از سنین بزرگسالی است. در طبیعی ترین حالت ممکن باید تعداد ضربان قلب نوزاد از بدو تولد تا یک ماهگی بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ ضربه باشد. تعداد ضربان در کودکان یک تا ده ساله نیز بین ۷۰ تا ۱۲۰ ضربان در دقیقه دارند. البته آمار بیان شده برای ضربان قلب کودکان، برای زمان استراحت آنها می باشد؛ حا آنکه ممکن است به خاطر شرایط بدن و وضعیت جسمانی تعداد ضربان قلب با تغییر همراه باشد.
ضربان قلب نرمال در بزرگسالان
بالا رفتن سن، بر روی تعداد ضربان قلب انسان تاثیرگذار است؛ به طوری که با افزایش سن، به تدریج از تعداد تپش های قلب در طول یک دقیقه کاسته می شود. به طور معمول تعداد تپش های قلب در بزرگسالی بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه می باشد. البته باید دانست که تعداد ضربان قلب در بزرگسالی به عواملی همچون سبک زندگی، مصرف دارو، وضعیت جسمانی و … نیز بستگی دارد؛ و گاهی هر یک از موارد مطرح شده ممکن است سبب افزایش یا کاهش تعداد ضربان قلب در انسان شوند.
ضربان قلب نرمال خانم ها
تعداد ضربان قلب در خانم ها در سنین بزرگسالی تا حدود مشخصی بیشتر از تپش قلب در مردان می باشد؛ که این مسئله کاملا طبیعی است. گفته شد که تعداد تپش قلب در بزرگسالی بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه می باشد؛ حال باید دانست که با توجه به گروه سنی و شرایط جسمانی خانم ها این تپش ها ممکن است بین ۷۰ تا ۸۲ ضربه در دقیقه متغیر باشد. خاطر نشان می شود که آمار بیان شده در رابطه با تعداد ضربان قلب در خانم ها کلی است و ممکن است ریتم قلب در هر فردی آمار متفاوتی را نشان دهد.
ضربان قلب نرمال حین ورزش
همانطور که میدانید قلب به عنوان یک اندام حیاتی و تپنده در شرایط مختلف تعداد ضربان یکسانی ندارد. اصولا در شرایطی که فرد در حالت استراحت و بدون استراحت به سر میبرد تعداد ضربان قلب پایینتر است؛ اما در حالت ورزش و انجام تمرینات سبک و سنگین تعداد ضربان قلب افزایش پیدا میکند. طبق تحقيقات پزشکی شکل گرفته شده حداکثر ضربان قلب به هنگام ورزش باید به طور حدودی ۲۲۰ ضربان در دقیقه منهای سن فرد ورزشکار باشد که به آن ضربان قلب هدف میگویند. در جدول زیر محدوده ضربان قلب نرمال حین ورزش برای سنین مختلف میباشد.
| سن | محدوده ضربان قلب هدف حین انجام تمرینات ورزشی متوسط | حداکثر ضربان قلب میانگین حین انجام ورزش با شدت ۱۰۰ درصد |
| ۲۰ | ۱۰۰ الی ۱۷۰ | ۲۰۰ |
| ۳۰ | ۹۵ الی ۱۶۲ | ۱۹۰ |
| ۳۵ | ۹۳ الی ۱۵۷ | ۱۸۵ |
| ۴۰ | ۹۰ الی ۱۵۳ | ۱۸۰ |
| ۴۵ | ۸۸ الی ۱۴۹ | ۱۷۵ |
| ۵۰ | ۸۵ الی ۱۴۵ | ۱۷۰ |
عوامل مؤثر بر ضربان قلب نرمال
قلب انسانها در شرایط مختلف نبض یکسانی ندارد و همواره عواملی وجود دارند که ضربان قلب نرمال افراد را تحت تاثیر قرار میدهند. در ادامه مهمترین عوامل تاثیرگذار بر روی تعداد ضربان قلب نرمال را بررسی میکنیم.
سن
بر اساس نتایج به دست آمده از تحقیقات مختلف، تعداد ضربان قلب با افزایش سن تغییر پیدا میکند به طوری که تعداد ضربان قلب در کودکان به مراتب بیشتر از تعداد ضربان قلب در بزرگسالان است.
جنسیت
تعداد ضربان قلب در خانمها تا حدودی بیشتر از آقایان است.
مصرف دارو
داروهای شیمیایی، از جمله مهمترین علل تغییر در تعداد ضربان قلب هستند که تاثیر خود را به طور افزایشی و یا کاهشی بر روی تعداد ضربان قلب اعمال میکنند. برخی از داروها مانند داروی آسم باعث بالا رفتن ناگهانی تعداد ضربان قلب در دقیقه میشود این در حالیست که مصرف داروهای قلبی باعث کاهش تعداد ضربان قلب میشوند.
وجود بیماری ها
بیماریهای قلبی، کم خونی، تیروئید، عفونت و .. از جمله بیماریهایی هستند که عملکرد طبیعی قلب و تعداد ضربان نرمال آن را تحت تاثیر قرار میدهند.
فعالیت بدنی
تعداد ضربان قلب در حالت استراحت به مراتب کمتر از زمان ورزش و انجام فعالیتهای بدنی است. در شرایط انجام تمرینات ورزشی سریع و سنگین ضربان قلب افزایش پیدا میکند.
احساسات
داشتن احساساتی نظیر استرس و اضطراب و خوشحالی فراوان میتواند ضربان قلب را افزایش دهد.
جمع بندی
قلب، از حیاتی ترین اعضای بدن انسان محسوب می شود که سلامت و عملکرد صحیح آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از ساده ترین و در دست ترین آزمایش ها برای پی بردن به سلامت قلب، اندازه گیری تعداد ضربان قلب می باشد. تعداد ضربان قلب، در هر سنی فرق می کند به طوری که در سنین نوزادی و کودکی تعداد ضربان قلب بیشتر از سنین بزرگسالی است. خاطر نشان می شود که در هر سن و شرایطی هر چه تعداد ضربان های قلب در طول یک دقیقه کمتر باشد بهتر است. برای مطلع شدن از سلامت قلب خود، به متخصص قلب تهران مراجعه کنید.
متخصص قلب تهران، با بکارگیری پیشرفته ترین روش های درمانی ضربان قلب شما را اندازه گیری می کند و اطلاعات کامل و دقیقی از وضعیت سلامت قلب را در اختیار شما قرار می دهد.
دکتر قلب
سوالات متداول
چرا باید ضربان قلب خود را چک کنیم؟
قلب از اعضای حیاتی بدن ما است که عملکرد صحیح و سلامت آن اهمیت بالایی دارد. کاهش و یا افزایش غیر معمول ضربان قلب، نشان دهنده مشکل و بیماری است به همین خاطر باید از طریق چک کردن تعداد ضربان های قلب از وضعیت قلب خو آگاه شویم.
آیا بالا رفتن ضربان قلب با ورزش طبیعی است؟
بله. با ورزش کردن ریتم قلب شما افزایش پیدا می کند؛ در نتیجه در هنگام انجام تمرینات ورزشی ضربان قلب شما بالا می رود که کاملا طبیعی است.
ضربان قلب نرمال در دقیقه چند است؟
برای افراد مختلف تعداد ضربان قلب نرمال در طول یک دقیقه متفاوت است ولی معمولا بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان میباشد.
آیا ضربان قلب بالا خطرناک است؟
بله، در صورتی که تعداد ضربان قلب یک فرد بسیار بالا باشد میتواند خطر سکته قلبی را به همراه داشته باشد.
در صورت داشتن ضربان قلب غیر طبیعی باید چکار کنیم؟
اگر قلب شما به طور مداوم ضربان غیر طبیعی داشته باشد باید به پزشک مراجعه نمایید تا علت آن به طور دقیق بررسی و تشخیص داده شود.
دکتر محمدعلی محرابی، در سال ۸۹ با نمره اول در دانشگاه شهید بهشتی در رشته قلب و عروق شروع به تحصیل کرده و دوره فلوشیپ فوق تخصصی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی را نیز در دانشگاه شهید بهشتی به اتمام رساندند.
