یکی از رایج‌ترین، خطرناک‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های مزمن شناخته شده در قرن، پرفشاری خون، فشار خون بالا یا همان Hypertension می‌باشد. در فشار خون بالا، دیواره رگ‌های خونی قلب به طور مداوم با نیروی بسیار زیادی روبرو بوده و در طولانی مدت این نیرو و فشار به عروق خونی، کلیه‌ها، مغز و قلب آسیب جدی وارد خواهد کرد.
میتوانید خلاصه این مقاله را در پادکست زیر گوش دهید.
درمان فشار خون بالا در صورتی که مورد توجه جدی قرار نگیرد به مرور زمان باعث ایجاد انواع بیماری ها از جمله بیماری قلبی، سکته قلبی و برخی مشکلات سلامتی دیگر می شود.
فشار خون بالا چیست؟
در پرفشاری خون یا فشار خون بالا، نیرویی بیشتر از حد نرمال از سمت جریان خون به عروق خونی و دیواره رگ‌ها وارد شده و در طولانی مدت به اندام‌های حیاتی بدن آسیب جدی می‌زند. فشار خون بالا در سکوت همانند قاتل خاموش سایر بیماری‌ها را در بدن به وجود آورده و زمینه بسیاری از بیماری‌ها همچون کاهش بینایی، نارسایی قلبی، حمله قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیوی می‌باشد.
فشار خون کمتر از 120/80 میلیمتر جیوه در حالت نرمال قرار داشته، اما اگر این میزان از 130/80 به طور مداوم بالاتر برود، به این معناست که فرد دارای فشار خون بالا است. این بیماری بدون هیچ گونه علائم در مراحل پیشرفته علائمی همچون خستگی شدید، سردرد مزمن، سرگیجه، درد قفسه سینه، خون دماغ، کاری دید و تنگی نفس به همراه دارد.
انواع فشار خون بالا
فشار خون بالا در دو نوع اولیه و ثانویه دسته‌بندی شده و دارای علل و مشخصه‌های متفاوتی می‌باشد که در موارد زیر توضیح داده شده‌اند:
فشار خون بالای اولیه: این نوع فشار خون بالا بدون هیچگونه علت مشخصی در افراد بروز کرده و علت آن میتواند چاقی، کم تحرکی، افزایش سن، وراثت، استرس مزمن یا رژیم غذایی پرنمک باشد.
فشار خون بالای ثانویه: این نوع فشار خون بالا بر اثر یک بیماری زمینه‌ای در فرد ایجاد شده و نسبت به نوع اولیه، علائم شدیدتری به همراه دارد. عواملی همانند تومورهای آدرنال، انسداد خواب، مصرف کردن داروهایی همچون داروهای ضد احتقان، قرص ضد بارداری و کورتون‌ها، اختلالات غدد درون ریز و بیماری‌های کلیوی منجر به فشار خون بالای ثانویه می‌شوند.
نوع اول فشار خون بالا برای افراد قابل کنترل بوده و به عنوان یک بیماری مزمن بدون هیچگونه علت خاصی پدیدار میشود. نوع ثانویه فشار خون بالا در مواردی دارای درمان قطعی بوده و معمولاً بر اثر یک بیماری خاص در افراد ظاهر خواهد شد.
عوامل خطرساز برای ایجاد فشار خون بالا
هنگامی که فشار خون بالا کنترل نشود، میتواند منجر به بیماری های جدی شود و تهدید کننده زندگی باشد. شیوع فشار خون بالا در مردان بعد از 50 سالگی و در زنان بعد از 55 سالگی بیشتر است. عواملی که خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش میدهند را میتوان به شرح زیر فهرست کرد:
- استعداد ژنتیکی: تقریباً 60 درصد از بیماران فشار خون بالا سابقه خانوادگی فشار خون بالا نیز دارند.
- چاقی: تقریباً 40 درصد از افرادی که اضافه وزن دارند فشار خون بالا دارند.
- دیابت: فشار خون بالا در بیماران دیابتی بسیار شایع است.
- مصرف زیاد نمک: یکی از عوامل فشار خون بالا است.
- سبک زندگی کم تحرک: کم تحرکی احتمال ابتلا به فشار خون را افزایش می دهد.
- مصرف سیگار و الکل: با مصرف سیگار و الکل احتمال بروز فشار خون بالا افزایش می یابد.
- استرس: ممکن است ظهور فشار خون بالا را تسهیل کند.
برای دانستن علت فشار خون بالا مطالعه مقاله مربوطه توصیه میگردد.
عوارض فشار خون بالا
در صورت مراجعه نکردن به متخصص قلب تهران و تشخیص ندادن به موقع پرفشاری خون، اندام‌های حیاتی فرد دچار آسیب جدی شده و در نهایت سبب مرگ او میشود. از جمله اصلی‌ترین و مهم‌ترین عوارضی که پرفشاری خون به دنبال دارد شامل موارد زیر هستند که عبارتند از:
- سکته مغزی: فشار زیاد جریان خون به عروق موجود در مغز، رگ‌های آن را پاره کرده و فرد دچار فلج شدن، اختلال در گفتار و مرگ مغزی خواهد شد.
- حمله قلبی: در پرفشاری خون، قلب افراد نسبت به قبل بیشتر کار کرده و در نهایت عضلات قلبی بسیار ضعیف شده و یا عروق آن مسدود میشود.
- نارسایی قلبی: در این موارد قلب قادر به رساندن خون در سراسر بدن نبوده و فرد دچار مشکلات تنفسی، خستگی و بی‌حالی، بی‌قراری و ورم پا خواهد شد.
- نارسایی کلیوی، آسیب شدید به چشم از جمله تاری دید، کم شدن عملکرد شناختی، زوال عقل و پارگی عروق از دیگر عوارض فشار خون بالا در افراد هستند. تشخیص به موقع توسط متخصص عمر فرد را طولانی‌تر کرده و باعث درمان آن میشود.
علائم فشار خون بالا چیست؟
در مورد درمان فشار خون بالا، علاوه بر عوامل ایجاد کننده، علائم بیماری نیز حائز اهمیت هستند. بیماران مبتلا به فشار خون بالا که فشار خون آنها معمولاً از 14 تا 9 بیشتر است، علائم سردرد متوسط یا شدید، تنگی نفس، سرگیجه، حالت تهوع، اضطراب، تاری دید یا دوبینی و خستگی را تجربه می‌کنند. این علائم ممکن است با علائمی مانند تکرر ادرار، وزوز گوش و خونریزی بینی نیز همراه باشد.
به طور کلی علائمی که در بیماران فشار خون بالا مشاهده میشود به شرح زیر است:
- سردرد شدید
- سرگیجه
- تنگی نفس
- تپش قلب و ضربان نامنظم قلب
- تهوع و استفراغ
- ضعف و خستگی
- افزایش تکرر ادرار به خصوص در شب
- احساس اضطراب
- مشکلات بینایی مانند تاری دید
- خون دماغ شدن
- وزوز گوش
- تورم در پاها به دلیل ادم
- قرمزی چشم
جهت دریافت نوبت لطفا فرم را تکمیل و ارسال کنید.
آدرس کلینیک
ساعات کاری
- شنبه: از ساعت 17 الی 20
- چهارشنبه: از ساعت 17 الی 20
جهت دریافت نوبت لطفا فرم را تکمیل و ارسال کنید.
تشخیص فشار خون بالا
از طریق اندازه‌گیری دقیق و مداوم فشار خون افراد میتوان، پرفشاری خون را به راحتی تشخیص داد. از آنجایی که فشار خون بالا در افراد کاملاً بدون علامت بوده، باید به صورت منظم توسط متخصص قلب تهران مورد بررسی و معاینه قرار بگیرند. به ویژه افرادی که در معرض دیابت، استرس زیاد، سن بالا، مسابقه خانوادگی یا چاقی هستند، حتماً باید فشار خون آنها به شکل دوره‌ای بررسی گردد. در مراحل تشخیص پرفشاری خون فشار خون بالا پزشک از یک دستگاه جیوه‌ای برای اندازه‌گیری دقیق فشار خون افراد استفاده خواهد کرد.
درمان فشار خون بالا
برای درمان شدن قطعی فشار خون بالا فرد باید سبک زندگی خود را تغییر داده و به طور منظم از داروهای کاهنده فشار خون استفاده کند. رساندن فشار خون به حد نرمال از عوارض این بیماری همانند آسیب دیدن چشم و مغز، حمله قلبی، نارسایی کلیوی و سکته جلوگیری میکند.
همچنین متخصص قلب تهران برای افرادی که دچار فشار خون بالا شده‌اند معمولاً داروهایی همانند دوگزازوسین، آملودیپین، هیدرو کلروتیازید، لوزارتان و کاپتوپریل را تجویز خواهد کرد.
درمان‌های خانگی فشار خون بالا
برای اینکه بتوانید فشار خون بالای خود را با کمترین هزینه در مراحل اولیه درمان کنید میتوانید از روشهای درمانی خانگی استفاده نمایید که شامل موارد زیر هستند:
کم کردن مصرف نمک: تاثیر نمک بر فشارخون را نمیتوان نادیده گرفت لذا فرد باید نمک پنهان در کالباس، چیپس، سوسیس، غذاهای فست فودی و کنسروها را از رژیم خود حذف کند. بهتر است برای طعم‌دار کردن مواد غذایی خود از سبزی‌های خشک شده، نمک‌های کم سدیم، زردچوبه و لیمو استفاده نماید.
برای فشار خون بالا چی بخوریم؟ مفیدترین مواد خوراکی که فشار خون افراد را کم خواهند کرد شامل چای ترش، آووکادو، آجیل‌های خام، موز، چغندر، لبو، ماست کم چرب، ماهی سالمون، سرکه سیب، بروکلی، اسفناج و کاهو هستند.
همچنین فرد میتواند با روش‌هایی همچون گوش دادن به موسیقی، ماساژ دادن بدن با روغن اسطوخودوس، مدیتیشن روزانه و نفس‌های عمیق شکمی استرس را از خود دور کرده و فشار خون خود را به حد نرمال برساند.
از دیگر روشهای درمانی بسیار موثر خانگی برای کم کردن فشار خون بالا، داشتن تحرکات و ورزش‌های بدنی منظم می‌باشد. در این مواقع فرد میتواند با بالا رفتن از پله‌ها، انجام حرکات کششی، رقصیدن آرام در منزل یا پیاده‌روی‌های روزانه به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه، فشار خون بالای خود را پایین بیاورد.
چگونه فشار خون بالا را درمان کنیم؟
هدف از درمان فشار خون بالا کاهش فشار خون به زیر 140/90 میلی متر جیوه است. اگر بیمار مبتلا به دیابت، نارسایی کلیه و آسیب اندام باشد، کاهش فشار خون برای او امری ضروری تلقی می شود. تغییر سبک زندگی اساس درمان فشار خون بالا است و در عین حال، درمان دارویی بخش مهمی از درمان فشار خون بالا را شامل می شود. تغییرات سبک زندگی، ورزش منظم، کنترل وزن و محدودیت مصرف نمک در درمان فشار خون بالا بسیار مهم است. در موارد پرفشاری خون که به تمام درمان ها مقاوم است، با انجام جراحی بر روی شریان های کلیوی می توان فشار خون را کنترل کرد.
تشخیص زودهنگام برای محافظت در برابر شرایط جدی ناشی از فشار خون بالا مانند سکته مغزی، سکته قلبی و نارسایی کلیه بسیار مهم است.
تشخیص زودهنگام فشار خون بالا و کنترل آن بر کیفیت زندگی تاثیری ندارد. مانند سایر درمان ها، درمان فشار خون بالا نیز در مورد هر فردی متفاوت از فردی دیگر است. این درست نیست که فکر کنیم داروهای فشار خون مورد استفاده در درمان فشار خون بالا اعتیادآور یا مضر هستند و بر اساس عوارض مصرف مداوم و طولانی مدت دارو از آنها اجتناب کنیم. داروهایی که امروزه جهت درمان فشار خون بالا استفاده می شوند فشار خون را تنظیم، از سیستم قلبی- عروقی محافظت می کنند و از بدتر شدن عملکرد کلیه جلوگیری می نمایند.
در واقع، درمان دارویی با هدف کنترل فشار خون و محافظت از سایر اندام ها انجام می شود. انتخاب داروی مناسب برای بیمار نیز بسیار مهم است. همچنین لازم به ذکر است که پس از کنترل کامل بیمار و تنظیم فشار خون وی می توان داروها را قطع کرد.
داروهای موثر جهت درمان فشار خون بالا
موثرترین روش در درمان فشار خون بالا، مصرف داروهای فشار خون است. امروزه داروهای فشار خون نقش بسیار موثری در درمان این مشکل دارند. با این حال، میزان استفاده از داروهای فشار خون بالا هنوز زیر 50٪ است. ترک استفاده از داروهای فشار خون با این تصور غلط که اعتیادآور هستند یا مصرف طولانی مدت داروهای فشار خون عوارض جانبی دارد، کاملاً اشتباه است. داروهایی که تحت نظر پزشک تجویز می شوند، نقش فعالی در درمان فشار خون، محافظت از سیستم قلبی- عروقی و جلوگیری از خراب شدن کلیه ها دارند.
درمان فشار خون بالا مستلزم تداوم در اجرای پروسه درمان است. این تصور غلط در بین مردم وجود دارد که داروهای فشار خون بر کلیه ها و کبد تأثیر منفی می گذارند. امروزه گزینه های مختلفی به عنوان داروهای فشار خون وجود دارد که موثرترین درمان را برای بیمار فراهم می کنند و کمترین عوارض را دارد. داروهای فشار خون تقریباً هیچ اثر منفی روی اندام ها ندارند. علاوه بر این، زمانی که فشار خون بالا با دارو درمان نشود، کلیه ها و بسیاری از اندام های دیگر میتوانند به شدت آسیب ببینند. مصرف داروهای فشار خون را نباید بدون اطلاع پزشک قطع کرد و در صورت بروز مشکل باید با پزشک مشورت نمود.
جمع بندی
فشار خون بالا به عنوان بیماری مزمن بسیار شایع در تمامی زنان و مردان در صورت کنترل نشدن، آسیب‌های بسیار شدیدی به کلیه‌ها، مغز افراد و قلب آنها وارد خواهد کرد. بیماری در انواع اولیه و ثانویه توسط متخصص قلب تهران با اندازه‌گیری‌های مداوم و دقیق فشار خون افراد با تجهیزات مدرن تشخیص داده شده و با داروهای مخصوص قابل درمان است. همچنین فرد میتواند در منزل با مدیریت کردن استرس، کم کردن مصرف نمک، انجام دادن فعالیت‌های ورزشی و مصرف منظم داروها، پرفشاری خون را درمان کند.
سوالات متداول
بارزترین علائمی که نشان می‌دهد فرد دچار فشار خون بالا شده است؟
این بیماری در مراحل پیشرفته علائمی همانند خون دماغ، درد قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه و سردردهای مداوم دارد.
آیا پرفشاری خون تنها در سالمندان دیده میشود؟
خیر، فشار خون بالا با عوامل خطر خاص گاهی در کودکان و نوجوانان نیز رخ خواهد داد.