آنژین قلبی یا آنژین پکتوریس (Angina Pectoris) ، یک علامت بالینی است که نشان دهنده نرسیدن خون کافی و غنی از اکسیژن به عضله قلب می‌باشد. این وضعیت به خودی خود یک بیماری مجزا تلقی نمی‌شود؛ اما اغلب هشداری برای وجود یک بیماری زمینه‌ای قلبی، خصوصاً بیماری عروق کرونر است. در بیماری عروق کرونر، عروق کرونر به دلیل تجمع پلاک‌های چربی، تنگ یا مسدود می‌شوند. این تنگی، جریان خون به عضله قلب را محدود کرده و زمانی که قلب به اکسیژن بیشتری نیاز دارد، این کمبود خود را به صورت درد یا ناراحتی در قفسه سینه نشان می‌دهد.
درک جامع آنژین قلبی چیست؟، روش‌های تشخیص، گزینه‌های درمانی موجود و شناخت ویژگی‌های آن در گروه‌های خاص جمعیتی، برای مدیریت مؤثر و پیشگیری از عوارض جدی‌تر قلبی-عروقی، از جمله سکته قلبی، امری حیاتی است.
روش تشخیص آنژین قلبی
تشخیص دقیق آنژین قلبی، اولین گام اساسی برای برنامه‌ریزی یک درمان مؤثر و جلوگیری از پیشرفت بیماری زمینه‌ای قلبی است.
ارزیابی اولیه توسط متخصص قلب
فرآیند تشخیص معمولاً با اخذ شرح حال دقیق توسط متخصص قلب تهران، آغاز می‌شود. پزشک در مورد خصوصیات درد قفسه سینه – شامل محل، نوع درد، شدت، مدت زمان، عوامل تشدیدکننده و عوامل تسکین دهنده، سوالات دقیقی خواهد پرسید. همچنین، سابقه پزشکی بیمار، وجود عوامل خطر بیماری‌های قلبی-عروقی مانند سابقه خانوادگی، فشار خون بالا، دیابت، چربی خون بالا، سیگار کشیدن، چاقی و کم‌تحرکی به دقت بررسی می‌شود. معاینه فیزیکی نیز بخشی از ارزیابی اولیه است.
آزمایش‌های تکمیلی تشخیصی
پس از بررسی‌های اولیه و برای تأیید تشخیص، ارزیابی شدت بیماری عروق کرونر و رد سایر علل احتمالی درد قفسه سینه، آزمایش‌های تکمیلی تجویز می‌شوند.
الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
این آزمایش فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. اگرچه یک نوار قلب طبیعی در حالت استراحت، وجود آنژین یا بیماری عروق کرونر را رد نمی‌کند، اما می‌تواند تغییراتی را در حین درد آنژین یا شواهدی از سکته قلبی قبلی یا هیپرتروفی یا ضخیم شدن عضله بطن چپ را نشان دهد.
تست ورزش (تست استرس)
در این روش، بیمار در حالی که به دستگاه ECG متصل است، روی تردمیل راه می‌رود یا با دوچرخه ثابت پدال می‌زند تا ضربان قلب به حد معینی افزایش یابد. این تست به پزشک کمک می‌کند تا چگونگی پاسخ قلب به افزایش نیاز به اکسیژن را ارزیابی کند. بروز تغییرات ایسکمیک در ECG یا ظهور علائم آنژین در حین تست، می‌تواند نشان دهنده بیماری عروق کرونر باشد.
اکوکاردیوگرام (اکوی قلبی)
این تست با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از ساختار و عملکرد قلب، از جمله حرکت دیواره‌های قلبی و عملکرد دریچه‌ها، ارائه می‌دهد. اکوکاردیوگرام استرس، اختلالات حرکتی در بخش‌هایی از عضله قلب که دچار کمبود خون‌رسانی شده‌اند را آشکار می‌سازد.
تست استرس هسته‌ای (اسکن تالیوم یا تکنسیوم)
در این روش، مقدار کمی ماده رادیواکتیو بی‌ضرر به جریان خون تزریق می‌شود و سپس با دوربین مخصوص، جریان خون به عضله قلب در حالت استراحت و پس از ورزش تصویربرداری می‌شود. این تست می‌تواند نواحی از قلب را که خون‌رسانی ضعیفی دارند، مشخص کند.
سی تی آنژیوگرافی کرونر (CTA)
سی تی آنژیوگرافی کرونر، یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی پیشرفته است که با استفاده از اشعه ایکس و تزریق ماده حاجب، تصاویر دقیقی از عروق کرونر تهیه می‌کند و می‌تواند وجود، محل و شدت تنگی‌ها را نشان دهد.
آنژیوگرافی قلب (کاتتریزاسیون قلبی)
این روش به عنوان استاندارد طلایی برای تشخیص بیماری عروق کرونر در نظر گرفته می‌شود. در آنژیوگرافی قلب، یک کاتتر از طریق یک شریان در کشاله ران یا مچ دست وارد شده و به سمت عروق کرونر هدایت می‌شود. سپس ماده حاجب یددار از طریق کاتتر تزریق شده و همزمان تصاویر اشعه ایکس (فلوروسکوپی) گرفته می‌شود. این تصاویر به متخصص قلب این امکان را می‌دهد تا به طور مستقیم وضعیت عروق کرونر را مشاهده کرده و هرگونه تنگی یا انسداد را با دقت بالایی ارزیابی نماید. در صورت لزوم، طی همین پروسیجر می‌توان اقدامات درمانی مانند آنژیوپلاستی و استنت گذاری را نیز انجام داد.
درمان آنژین قلبی
هدف درمان آنژین قلبی، تسکین علائم، بهبود کیفیت زندگی و پیشگیری از عوارض جدی‌تر است. درمان شامل اصلاح سبک زندگی اعم از تغذیه سالم، فعالیت بدنی، ترک سیگار، دارودرمانی و در موارد لزوم، روش‌های باز کردن عروق مانند آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس عروق کرونر می‌باشد.
داروی آنژین قلبی
داروهای متنوعی برای کنترل آنژین و بیماری زمینه‌ای تجویز می‌شوند. مهم‌ترین داروها شامل نیترات‌ها برای تسکین سریع درد، بتابلاکرها به عنوان کاهش دهنده بار کاری قلب، مسدود کننده‌های کانال کلسیم، داروهای ضد پلاکت مانند آسپرین و استاتین‌ها به عنوان کاهش دهنده کلسترول هستند.
آنژین قلبی در جوانان
اگرچه آنژین در جوانان کمتر شایع است، اما می‌تواند به دلایلی چون بیماری عروق کرونر زودرس، اسپاسم عروق کرونر یا ناهنجاری‌های مادرزادی رخ دهد و نیازمند بررسی دقیق توسط متخصص قلب است.
علائم آنژین قلبی در زنان
علائم آنژین در زنان ممکن است با الگوی کلاسیک متفاوت باشد. زنان ممکن است به جای درد قفسه سینه، علائمی نظیر تنگی نفس، درد در فک، گردن یا پشت، خستگی مفرط، تهوع یا سوء هاضمه را تجربه کنند که توجه به آنها برای تشخیص صحیح حیاتی خواهد بود.
جمع بندی
آنژین قلبی یک علامت هشدار دهنده است که نشان می‌دهد بخشی از عضله قلب خون و اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند. تشخیص دقیق این وضعیت با استفاده از شرح حال، معاینه بالینی و مجموعه‌ای از آزمایش‌ها از جمله الکتروکاردیوگرام، تست ورزش، اکوکاردیوگرام و در موارد قطعی‌تر، آنژیوگرافی قلب صورت می‌پذیرد. انتخاب یک متخصص قلب که دارای تجربه و تخصص کافی در این زمینه باشد، در فرآیند تشخیص و درمان بسیار حائز اهمیت است. اگر شما هم به دنبال دریافت نوبت بهترین متخصص قلب تهران هستید، دکتر محمدعلی محرابی پاسخگوی تمام نیازهای درمانی شما خواهد بود.
سوالات متداول
آنژین قلبی چیست؟
آنژین قلبی درد یا ناراحتی موقتی در قفسه سینه است که به دلیل نرسیدن خون کافی به عضله قلب، اغلب به علت تنگی عروق کرونر، ایجاد می‌شود.
آیا آنژین قلبی همان سکته قلبی است؟
خیر. آنژین یک کاهش موقت جریان خون است، در حالی که سکته قلبی به معنای آسیب دائمی به عضله قلب به دلیل قطع طولانی‌مدت جریان خون است. با این حال، آنژین می‌تواند هشداردهنده سکته قلبی باشد.
چه زمانی باید برای درد قفسه سینه به پزشک مراجعه کرد؟
هرگونه درد قفسه سینه جدید، شدید، طولانی‌شونده یا همراه با علائمی چون تنگی نفس، تعریق و تهوع، نیازمند بررسی فوری توسط پزشک یا مراجعه به اورژانس است.
دکتر محمدعلی محرابی، در سال ۸۹ با نمره اول در دانشگاه شهید بهشتی در رشته قلب و عروق شروع به تحصیل کرده و دوره فلوشیپ فوق تخصصی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی را نیز در دانشگاه شهید بهشتی به اتمام رساندند.
