قلب مسئولیت پمپاژ خون و تامین اکسیژن و مواد مغذی به بافتها و اندامها را بر عهده دارد. عملکرد صحیح قلب برای سلامت کلی بدن ضروری است و هر گونه اختلال در آن میتواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد. در سالهای اخیر، شیوع مصرف الکل در جوامع مختلف به یک موضوع قابل توجه تبدیل شده است. با توجه به تاثیرات منفی مصرف الکل بر قلب، این موضوع نیازمند بررسی دقیقتری است.
مصرف الکل با مشکلات جسمی و روانی همراه است و عوارض جدی بر روی سیستم قلبی عروقی نیز دارد. از جمله از عوارض، میتوانیم به افزایش ضربان قلب و فشار خون بالا و ایجاد بیماریهای مزمن قلبی اشاره کنیم. شناخت این عوارض میتواند به افراد کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد مصرف الکل بگیرند و از سلامت قلب خود محافظت کنند.
اثرات کوتاهمدت مصرف الکل بر قلب
مصرف الکل در کوتاهمدت، عوارض متعددی برای قلب به همراه دارد. الکل به دلیل تحریک سیستم عصبی سمپاتیک، میتواند منجر به افزایش ضربان قلب شود. در واقع، این افزایش ضربان قلب، فشار بیشتری به قلب وارد کرده و در طولانیمدت به آسیبهای دائمی منجر میشود.
یکی دیگر از عوارض کوتاهمدت مصرف الکل، افزایش فشار خون است. الکل میتواند عروق خونی را گشاد کند؛ اما این موضوع بهطور موقت و تحت تاثیر مصرف الکل است. این وضعیت با گذشت زمان، میتواند به افزایش فشار خون منجر شود، به ویژه در افرادی که سابقه فشار خون بالا دارند. فشار خون بالا، یکی از عوامل خطر اصلی برای بیماریهای قلبی و عروقی است و میتواند به آسیب به دیوارههای عروق و افزایش خطر سکته قلبی منجر شود.
آریتمی قلب نیز از دیگر عوارض مصرف الکل برای قلب هستند که بهطور ناگهانی و بدون هشدار بروز میکنند و به مشکلات جدی منجر میشوند. آریتمیهای ناشی از مصرف الکل، ممکن است به احساس تپش قلب، سرگیجه و حتی غش منجر شوند.
اثرات بلندمدت مصرف الکل بر قلب
عوارض بلندمدت مصرف الکل بر قلب، به مراتب جدیتر و وخیمتر از عوارض کوتاهمدت آن است. یکی از مهمترین این عوارض، بیماریهای قلبی ایسکمیک است که به نارسایی عروق کرونر قلب منجر میشود. این نوع بیماری به دلیل تجمع پلاکهای چربی در دیوارههای عروق رخ میدهد و میتواند به حملات قلبی منجر شود. این پلاکها باعث تنگ شدن عروق و کاهش جریان خون به عضله قلب میشوند که در نهایت میتواند به مرگ بافت قلبی منجر شود.
کاردیومیوپاتی یا بیماری عضله قلب، یکی دیگر از عوارض جدی مصرف الکل است. این بیماری موجب ضعف عضله قلب و کاهش توانایی آن در پمپاژ خون میشود. در نتیجه، فرد ممکن است دچار نارسایی قلبی شود که نیاز به درمانهای جدیتری دارد. نارسایی قلبی به معنای ناتوانی قلب در تامین نیازهای بدن است و به بروز علائمی نظیر تنگی نفس، خستگی و احتباس مایعات منجر میشود.
آریتمیهای قلبی از دیگر عوارض بلندمدت مصرف الکل هستند. این آریتمیها میتوانند بهطور مستقیم بر سلامت قلب تاثیر گذاشته و خطر ابتلا به سکته قلبی را افزایش دهند. آریتمیها به شکلهای مختلفی از جمله فیبریلاسیون دهلیزی که یکی از شایعترین انواع آریتمیهاست، بروز میکنند و به لخته شدن خون و سکته مغزی منجر میشوند.
فشار خون مزمن نیز نتیجه مصرف مداوم الکل است که میتواند به آسیب به دیوارههای عروق و افزایش خطر بیماریهای قلبی و عروقی منجر شود. در واقع، فشار خون بالا یکی از عوامل اصلی خطر برای بیماریهای قلبی است و با مصرف الکل، این خطر بهطور قابل توجهی افزایش مییابد. علاوه بر این، مصرف الکل سطح تریگلیسیرید را افزایش داده و سطح کلسترول خوب (HDL) را کاهش میدهد. این تغییرات میتوانند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش دهند.
مکانیسم اثر الکل بر قلب
الکل بهطور مستقیم به سلولهای قلب آسیب میزند که به دلیل تغییرات متابولیکی و التهابی ناشی از مصرف الکل رخ میدهد. الکل میتواند به سلولهای قلبی آسیب برساند و عملکرد آنها را مختل کند. این آسیبها به بروز اختلالاتی در فرآیند پمپاژ خون و افزایش خطر بروز بیماریهای قلبی منجر میشود.
علاوه بر این، الکل بر چربیهای خون نیز تاثیر میگذارد و تشکیل پلاکهای آترواسکلروتیک در عروق را تسریع میکند. این پلاکها میتوانند عروق کرونری را مسدود کرده و به حملات قلبی منجر شوند. بنابراین، مصرف الکل، بهطور غیرمستقیم با بروز بیماریهای قلبی در ارتباط است.
عوامل تشدید کننده عوارض مصرف الکل بر قلب
عوامل متعددی میتوانند عوارض مصرف الکل بر قلب را تشدید کنند. سن یکی از این عوامل است؛ با افزایش سن، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی نیز افزایش مییابد. همچنین، جنسیت نیز در این مورد دخیل است. تحقیقات نشان میدهد که زنان بهطور معمول بیشتر از مردان تحت تاثیر عوارض مصرف الکل قرار میگیرند که به دلیل تفاوتهای فیزیولوژیکی و متابولیکی است.
افرادی که در خانواده خود سابقه بیماریهای قلبی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. همچنین، مصرف همزمان سایر مواد مخدر یا داروها، میتواند عوارض مصرف الکل برای قلب را تشدید کند. این مورد در افرادی که داروهای خاصی برای درمان بیماریهای قلبی مصرف میکنند یا افرادی که آنژیوگرافی قلب انجام داده اند، حائز اهمیت است.
میزان و مدت زمان مصرف الکل نیز از دیگر عوامل موثر در تشدید عوارض است. برخی افراد ممکن است در طول زمان به مصرف الکل عادت کنند و این موضوع، خطر بروز مشکلات قلبی و عروقی در آنها را افزایش میدهد.
علائم هشداردهنده مشکلات قلبی ناشی از مصرف الکل
درد قفسه سینه، تنگی نفس، تورم پاها، خستگی مفرط و ضربان قلب نامنظم، از جمله نشانههایی هستند که باید جدی گرفته شوند. این علائم میتوانند نشاندهنده وجود مشکلات جدی قلبی باشند و در صورت بروز، مراجعه به پزشک و ارزیابی وضعیت قلبی ضروری است.
نتیجهگیری
به طور کلی، میتوان گفت که مصرف الکل، عوارض جدی و خطرناکی برای قلب به همراه دارد. افزایش فشار خون و ضربان قلب و بروز بیماریهای مزمن قلبی، از جمله این عوارض هستند. بنابراین، ترک مصرف الکل، به بهبود سلامت قلب کمک میکند و میتواند کیفیت زندگی را نیز بهبود بخشد.
افرادی که به مصرف الکل اعتیاد دارند، باید به طور جدی به فکر ترک آن باشند و در صورت بروز علائم هشداردهنده، به متخصص قلب تهران و مراکز درمانی دیگر مراجعه کنید. متخصصان فعال در این این مراکز، میتوانند راهنماییهای لازم برای تشخیص و درمان بیماریهای قلبی ناشی از مصرف الکل را ارائه دهند. با توجه به عوارض جدی مصرف الکل، درک و آگاهی از این خطرات، میتواند به حفظ سلامت قلب و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
دکتر محمدعلی محرابی، در سال ۸۹ با نمره اول در دانشگاه شهید بهشتی در رشته قلب و عروق شروع به تحصیل کرده و دوره فلوشیپ فوق تخصصی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی را نیز در دانشگاه شهید بهشتی به اتمام رساندند.
