گرفتگی عروق یکی از مهمترین و شایعترین بیماری های قلبی و عروقی است، که در صورت عدم درمان موجب ناتوانی یا از کار افتادن بخشی از بدن بیمار خواهد شد یا حتی می تواند به مرگ او منجر شود. متاسفانه در جوامع امروزی، به دلیل تغییر سبک زندگی، تحرک کم و استفاده از مواد غذایی بی کیفیت، بیماری های بسیاری همچون دیابت، فشار خون و … که از دلایل اصلی تنگی عروق به شمار می روند، در بین مردم شیوع پیدا کرده اند. از طرفی افزایش مصرف دخانیات و مواد مخدر باعث افزایش این امر شده است. اما باید امیدوار باشیم که با پیشرفت علم و تکنولوژی و همچنین تلاش پزشکان، می توان عملکرد بدن را در مواجه با بیماری های بسیاری بهبود بخشید. از راه کارهای درمانی برای گرفتگی عروق آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی کرونر را می توان نام برد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.
بیماری عروق کرونر یا Coronary artery disease چیست؟
در حالت عادی درون دیواره سرخرگ های کرونری، صاف و انعطاف پذیر است و خون به راحتی جریان دارد. اما در بعضی مواقع و با گذشت زمان، ذرات چربی درون دیواره عروق تجمع یافته و منجر به ایجاد پلاک (رسوب چربی) خواهند شد. ایجاد پلاک در عروق کرونری، آترواسکلروزیس یا تصلب شرایین نامیده میشود. دو سرخرگ کرونری، وظیفه خونرسانی به قلب را انجام میدهند؛ زمانی که روند تشکیل پلاک در این عروق صورت بگیرد، فرد دچار بیماری عروق کرونر خواهد شد.
در صورتی که تشکیل پلاک در دیواره عروق ادامه یابد، سرخرگ ها باریکتر شده و جریان خون کاهش پیدا میکند. اگر این وضعیت درمان نشود، آنژین یا حمله قلبی را به دنبال خواهد داشت. برای بهبود مشکلات عروق کرونری یا همان آترواسکلروزیس، باید یک سری اقدامات درمانی انجام داد تا این وضعیت ادامه پیدا نکند. آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی کرونر از عواملی هستند که پس از انجام بررسی های لازم، توسط پزشک متخصص قلب انجام شده و منجر به بهبود و درمان این بیماری خواهد شد.
آنژیوگرافی قلب یا Cardiac angiography چیست؟
اگر پس از گرفتن نوار قلب، اکوکاردیوگرافی، تست ورزش یا روش های تشخیصی دیگر، پزشک احتمال وجود گرفتگی در عروق فرد را تشخیص دهد، برای اطمینان کاملتر، از روش آنژیوگرافی استفاده میکنند. آنژیوگرافی قلب یکی از تست های شناسایی بیماری های قلبی عروقی است. در این روش از دستگاهی به نام آنژیوگرافی برای بررسی نمودن عروق کرونر قلب استفاده میشود. با این دستگاه میزان گرفتگی یا تنگی عروق کرونر را بررسی میکنند. برای دسترسی یافتن به چنین اطلاعاتی باید عکس های پویایی با اشعه ایکس از قلب تهیه شود. هدف استفاده از روش آنژیوگرافی این است که پزشک معالج مشاهده کند که آیا عروق کرونر قلب شما باریک یا مسدود شده یا خیر.
همچنین در این روش به دنبال ناهنجاری های عضله قلب یا دریچههای آن میگردند. به همین دلیل از آنژیوگرافی، علاوه بر آترواسکلروزیس در تشخیص بیماری های قلبی دیگری استفاده میشود. سپس با توجه به نتیجه تشخیص، به انجام اقدامات درمانی برای تنگی دریچه میترال (PTMC)، بستن سوراخ بین دهلیزی، آنوریسم (بالونی شدن دیواره قلب)، آریتمی های قلبی و… میپردازند. همانطور که پیش از این گفتیم، عروق کرونر وظیفه خونرسانی به قلب را بر عهده دارند؛ به قولی رگ های منتهی قلب هستند که با خونرسانی، اکسیژن و مواد معدنی مورد نیاز قلب را فراهم می کنند.
آنژیوپلاستی کرونر یا Coronary angioplasty به چه معناست؟
اگر پس از انجام آنژیوگرافی، پزشک متخصص از وجود آترواسکلروزیس یا تصلب شرایین اطمینان حاصل کند، باید اقدامات درمانی مورد نیاز صورت بگیرد. به منظور درمان این بیماری، روش آنژیوپلاستی توسط پزشک متخصص برای بیمار انجام خواهد شد. آنژیوپلاستی یعنی مداخله و درمان انسدادها یا بیماری های عروق کرونر قلب. در واقع آنژیوپلاستی پس از انجام شدن آنژیوگرافی صورت میگیرد. حتی در مواردی نیز میتواند بلافاصله بعد از تمام شدن آنژیوگرافی و در همان جلسه صورت بگیرد. همچنین میتوان آنژیوپلاستی را پس از انجام مشاوره های لازم و بررسی سایر روش های درمانی، توسط تیم پزشکی بیمار، انجام داد. در واقع در تیم های پزشکی، برای آنژیوپلاستی از اصطلاحی کلی به نام PCI – Percutaneous Coronary Intervention استفاده می کنند.
روش های انجام آنژیوپلاستی یا همان PCI
در مراکز درمانی برای انجام آنژیوپلاستی عروق کرونری از دو روش استفاده میکنند که شامل بالون و استنت است.
بالون
در روش آنژیوپلاستی با استفاده از بالون، انسداد عروق کرونر صرفا با یک سری بالنهای مخصوص درمان میشود. اما امروزه استفاده از این روش کمتر شده و استفاده چندانی ندارد. در روش آنژیوپلاستی عروق کاروتید توسط بالن، بالن کوچکی با طول و قطر متناسب با ابعاد عروق، درون ضایعه کرونری باد شده و برای مدتی نگهداری می شود. با این کار، پلاک کرونری شکسته شده و کاهش مییابد. استفاده از روش آنژیوپلاستی توسط بالن، به دلیل بازگشت مجدد و سریع تنگی عروق کرونر، افزایش احتمال پاره شدن و دایسکشن ضایعه، امروزه منسوخ شده است. اما میتوان از این روش صرفا برای تنگی های مجدد درون استنت های قبلی، با استفاده نمودن از بالنهای آغشته به دارو یا همان بالن دارویی بهره مند شد.
استنت
استنت ها در واقع مشابه یک داربست یا یک توری فلزی هستند که پس از انجام بالون درون ضایعات کرونری قلب، در محل ضایعه کار گذاشته می شوند. با جای گذاری استنت میتوان از ایجاد تنگی مجدد و اصطلاحاً Re-coil شدن ضایعه جلوگیری نمود. استنت هایی که در عروق جای گذاری میکنند، انواع مختلف داشته و با طول و قطرهای متناسب نوع عارضه هر شخص، مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده نمودن از استنت ها در تصلب شرایین یا آترواسکلروزیس، باعث بهبود یافتن نتایج درمانی و همچنین از بین رفتن تنگی های عروق کرونر مخصوصا در موارد شدید و متعدّد خواهد شد.
چرا آنژیوپلاستی عروق کرونری انجام می شود؟
از آنژیوپلاستی برای درمان آترواسکلروز یا تصلب شرایین استفاده می شود. هرگاه دردهای شدید قفسه ی سینه یا علائم مربوط به تنگی عروق بهبود نیابد و درمانهای مناسب دارویی و تغییر سبک زندگی پاسخگوی این شرایط نباشد، یا اینکه حمله حاد قلبی برای شخص ایجاد شود، پزشک متخصص برای بهبود بیمار روش آنژیوپلاستی را در نظر خواهد گرفت. هر چند در مواردی هم ممکن است که به جای آنژیوپلاستی، عمل باز قلب یا بایپس کرونر صورت بگیرد.
جهت دریافت نوبت لطفا فرم را تکمیل و ارسال کنید.
اقدامات لازم پس از انجام آنژیوپلاستی
انجام آنژیوپلاستی یا همان قرار دادن فنر به این معنا نیست که بیماری قلبی شما کاملا بهبود یافته است، شما باید پس از انجام آن سبک زندگی سالم را ادامه دهید و داروهای تجویز شده توسط پزشک را فراموش نکنید. برای داشتن سبک زندگی سالم پس از انجام آنژیوپلاستی باید اقدامات زیر را انجام دهید:
- ترک کردن سیگار و دخانیات
- کاهش سطح کلسترول خون و کاهش چربی های مصرفی
- داشتن وزن مناسب
- کنترل فشار خون و دیابت
- انجام ورزش های منظم و سبک
در دنیای پرتلاطم امروز، سلامتی قلب، گوهری ارزشمند است. گاه، این گوهر ناب، در معرض آسیب‌هایی قرار میگیرد که نیازمند یاری دستان توانمند و قلبی مهربان است. در این میان، دکتر محمدعلی محرابی، فوق تخصص قلب در تهران با دانش و تجربه ی خود، در کنار شماست تا امیدی دوباره به قلبتان ببخشد.