ضربان قلب جنین، در هفته ششم بارداری شروع می شود. برای یک جنین سالم تعداد ضربان قلب در دقیقه معمولا بین 120 تا 180 است؛ لذا اگر تعداد ضربان قلب با این اعداد اختلاف زیادی داشته باشد باید مطمئن باشید که جنین مبتلا به یک بیماری است. پیدا کردن ضربان قلب، به وضعیت جنین و وزن مادر و موعد زایمان وابسته است.
شروع ضربان دار شدن جنین
همانطور که می دانید دوران بارداری شامل سه دوره سه ماهه می شود؛ که در طول هر دوره یکسری از اندام های بدن جنین تشکیل می شوند. قلب، از مهمترین اندام های بدن جنین است که بهترین زمان برای دیدن آن هفته 6 و 7 بارداری است. با این که در این زمان جنین حدودا 7 میلی متر طول دارد؛ اما ضربان قلب آن کاملا دیده می شود. البته نا گفته نماند که ساختار قلب جنین، زودتر و معمولا در هفته پنجم شکل می گیرد؛ سپس اگر قلب سلامت باشد ضربان آن هم در هفته بعد مشخص می شود.
با این که سلامت تمامی بخش های جنین از اهمیت بالایی برخوردار است؛ اما سلامت قلب باید حتما در همان مراحل ابتدایی بارداری مورد تایید پزشک قرار بگیرد. مسئله سلامت ضربان قلب جنین به حدی مهم است که برای اطمینان از آن آزمایش و سونوگرافی در نظر گرفته شده است. شنیدن ضربان قلب جنین برای اولین بار حس بسیار خوبی به والدین او می دهد. برای شنیدن ضربان قلب، از دستگاهی به نام داپلر استفاده می کنند.
در حقیقت برای شنیدن صدای قلب، بعد از مراجعه به مرکز سونوگرافی پزشک مربوطه بر روی شکم مادر یک ماده را می ریزد؛ سپس با استفاده از حرکت دادن داپلر قلب جنین را پیدا می کند.
با تشخیص دقیق محل قلب جنین صدای ضربان آن از طریق دستگاه داپلر به گوش خواهد رسید. باید دانست که در ابتدای تشکیل نطفه به دلیل نبود قلب، هیچ گونه ضربانی قابل تشخیص نیست؛ لذا حداقل تا پایان هفته چهارم باید بدانید که اصلا در جنین قلبی وجود ندارد. بعد از تشکیل حفره قلب و کامل شدن آن به تدریج هم ضربان آن قابل تشخیص خواهد بود. با افزایش مدت زمان بارداری صدای ضربان قلب هم به طور واضح تر به گوش می رسد.
عده ای از افراد بر این باور هستند که بعد از تشکیل ضربان قلب، می توان از روی تعداد تپش آن در دقیقه جنسیت جنین را تشخیص داد؛ اما واقعیت این است که برای این موضوع هیچ سندیتی وجود ندارد؛ لذا نمی توان بر اساس این موضوع جنسیت جنین را تشخیص داد. خوشبختانه با وجود مراکز پیشرفته سونوگرافی در سطح کشور، امروزه تشخیص جنسیت و سلامت و تعداد ضربان قلب جنین آسان است.
تعداد ضربان جنین در ماه های بارداری
پیشتر به طور مختصر در مورد زمان تشکیل قلب جنین صحبت کردیم؛ حال به بررسی دقیق تعداد ضربان قلب جنین می پردازیم. حتما تا به حال شنیده اید که آمار سقط جنین به خاطر عدم تشکیل قلب بسیار زیاد است؛ این مشکل می تواند علل مختلفی داشته باشد. از آنجایی که سلامت جنین برای متولد شدن یک نوزاد سالم بسیار اهمیت دارد؛ لذا در طول سه ماهه ی بارداری چندین نوبت سونوگرافی برای مادر باردار نوشته می شود که حتما باید انجام شوند. خوشبختانه وجود آزمایش های گوناگون و دستگاه های پیشرفته کمک کرده که امروزه از متولد شدن نوزادان ناسالم پیشگیری زیادی به عمل آید.
تشکیل قلب جنین در هفته چهارم بارداری انجام می گیرد؛ سپس در طول یک تا دو هفته بعد ضربان آن نیز مشخص می شود. گفته می شود در طول هفته های 6 و 7 باید به طور حتمی ضربان قلب جنین قابل مشاهده باشد. با این که با توجه به شرایط و سن جنین و همینطور شرایط سلامتی مادر تعداد ضربان قلب جنین در دقیقه متفاوت است؛ اما گفته می شود که در حالت نرمال و طبیعی باید قلب جنین در دقیقه 120 الی 180 بار بتپد.
توجه به تعداد ضربان قلب، می تواند تا حدود زیادی به ما بفهماند که شرایط تندرستی جنین در چه حدی است. مسلما تعداد ضربان قلب، ممکن است از این تعداد کمتر یا بیشتر باشد؛ که اگر این اختلاف معمولی باشد هیچ مشکلی نخواهد بود؛ اما اگر تعداد ضربان خیلی بیشتر یا کمتر از این تعداد باشد باید حتما علت آن مشخص گردد. انجام سونوگرافی ضربان قلب جنین، به دکتر فوق تخصص قلب شما این امکان را می دهد؛ که به وضعیت سلامت جنین به طور دقیق پی ببرد.
در هفته های ابتدایی تشکیل قلب، تعداد ضربان آن در حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ ضربه در دقیقه است. اما به تدریج در طول ۲ تا ۳ هفته بعدی این تعداد افزایش یافته و به ۱۱۰ ضربه در دقیقه می رسد. همچنین در هفته ۶ بارداری تعداد ضربان ها به ۱۷۰ ضربه می رسد. بعد از این مدت تعداد ضربان قلب به طور متوسط کاهش می یابد. یعنی در هفته 14 بارداری ضربان قلب جنین به 150 ضربه در دقیقه خواهد رسید. در هفته 20 بارداری هم قلب جنین معمولا 140 ضربان دارد. بعد از این تا آخر بارداری تعداد 130 ضربان در دقیقه خواهد داشت.
مطالب و توضیحات بیان شده در قسمت فوق، برای یک جنین سالم گفته شده است؛ حال اگر جنین از نظر جسمانی در سلامت کامل نباشد بدون شک شرایط فوق را نخواهد داشت. اگر ضربان قلب جنین، غیر طبیعی باشد؛ ممکن است علت آن عدم دریافت اکسیژن کافی به خون جنین باشد؛ که این مشکل تا حدی می تواند جدی باشد که باعث خفگی جنین شود. بر اساس سایر توضیحات بیان شده می توان به این نتیجه رسید؛ که طبیعی بودن ضربان قلب در جنین، تایید کننده سلامت آن است لذا باید از این جهت به آن اهمیت زیادی بدهیم.
لازم به ذکر است که تغییرات ضربان قلب در جنین می تواند بین 5 تا 15 باشد؛ لذا با مقایسه این اعداد می توان به طبیعی یا غیر طبیعی بودن ریتم ضربان قلب جنین خود پی برد. چنانچه ضربان قلب بسیار آهسته و کند باشد یا این که شدت آن تند باشد باید احساس خطر کرده و به پزشک مراجعه کنید؛ در این صورت پزشک با تجویز داروی مناسب مشکل شما را برطرف خواهد کرد.
